لیلا عباسی - کارشناس تغذیه مرکز بهداشت شهرستان ابهر-استان زنجان

حوادث و بلایای طبیعی (مثل سیل، زلزله، خشکسالی و …) و بلایای ساخته دست بشر (مثل مهاجرت، جنگ، آشفتگی های داخلی و …) است. از آنجایی که کشور ایران یکی از نواحی حادثه خیز جهان به شمار می رود و حوادث متعددی از قبیل زلزله، خشکسالی ، سیل در بسیاری از مناطق آن به وقوع می پیوندد و زندگی تعداد زیادی از افراد را تحت تاثیر قرار می دهد برنامه ریزی و تدوین یک برنامه علیماتی جهت مدیریت تغذیه در بحران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چون اگر تدابیر و سیاست های اندیشمندانه توسط دولت تدوین نشده باشد طبعا امنیت غذایی خانوارهای دچار بحران مورد تهدید قرار می گیرد و عدم وجود امنیت غذایی باعث سوء تغذیه بخصوص در قشر آسیب پذیر (کودکان / مادران / سالمندان) می شود و عدم دسترسی به مواد غذایی در میان کودکان بصورت کاهش شاخصهای انتروپومتریک و کمبود ریزمغذی ها مشاهده می شود. بنابراین می توان با تدوین برنامه عملیاتی مدون و جامع در مورد مدیریت تغذیه در بحران از بروز سوء تغذیه که خود باعث ایجاد یک سیکل معیوب و بروز بیماری و در نهایت مرگ و میر می شود جلوگیری کرد. راهکارهای ذیل جهت ارتقاء مدیریت دربحران پیشنهاد می شود: هدف اصلی : رفع سوء تغذیه در شرایط بحران و بهبود گروه های آسیب پذیر و در معرض خطر (کودکان / مادران باردار و شیر ده و سالمندان) هدف اختصاصی: ایجاد امنیت غذایی در خانوارها بخصوص گروه های آسیب پذیر شامل دستیابی به غذا (قدرت خرید آن) تکافو و موجود بودن آن ، پایداری منابع غذایی و دسترسی همیشگی به غذا، این امر کیفیت، تنوع و سالم بودن غذا، مصرفو استفاده بیولوژیکی از غذا را نیز شامل می شود. استراتژی: حمایت تغذیه ای جمعیت دچار بحران بخصوص گروه های آسیب پذیر و در معرض خطر (کودکان و مادران) راهکارهای ذیل جهت ارتقاء مدیریت در بحران پیشنهاد می شود: جمع آوری نیازهای تغذیه ای پایه ای جامعه دچار بحران با استفاده از مشاهده و جمع آوری اطلاعات و بررسی سابقه اطلاعات تغذیه ای منطقه. تهیه و تدوین سبد مطلوب غذایی جهت توزیع اقلام در زمان بحران و موقعیت بر یک سبد غذایی استاندارد بین سازمان هلال احمر و وزارت بهداشت. برای مثال مواد غذایی که جهت مصرف کودکان توزیع می شود باید بر اساس استانداردهای خاص که از نظر حمل و نقل و نگهداری و همینطور آماده سازی و استفاده مشکلی ایجاد نکند. تهیه و تنظیم یک برنامه غذایی بلند مدت تا زمان رفع کامل شرایط اضطراری، به منظور پیشگیری از سوء تغذیه با توجه به نیازهای منطقه و منابع موجود، نگهداری مواد غذایی در انبارهای احتیاط برای بلند مدت نیاز برنامه ریزی بسیار دقیق نظارت و انبارداری خاصی می باشد تا بتوان قبل از انقضاء مدت زمان نگهداری مواد غذایی انبار شده موجودی مواد غذایی با تاریخ نزدیک را با مواد غذایی با تاریخ انقضاء دور تعویض نمود. تعیین سازمان یا ارگان ارائه دهنده خدمات تغذیه ای به منظور برقراری نظم و ترتیب در تولید، انبارو حمل مواد غذایی در مواقع بحران، (از نظر توزیع غذا و نظارت بر نحوه توزیع غذا) که در مراحل اولیه بحران توسط هلال احمر و در مراحل بعدی پس از بحران حاد توزیع جیره غذایی (سوبسید و کوپن ها) توسط اداره بایگانی و با نظارت و تعیین اولویتهای غذایی توسط وزارت بهداشت و درمان انجام گیرد.