محمد حسین پور - استادیار بخش شهرسازی دانشگاه شیراز، ایران
عرفانه قنبری - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه شیراز، ایران

تراکم ابزاری است برای برنامه ریزی و مدیریت زمین که در طرح های توسعه شهری به آن توجه شده است. عوامل مختلفی بر تعیین تراکم ساختمانی در مناطق مختلف کلانشهرها موثر است که طرح های توسعه شهری با در نظر گرفتن این عوامل در قالب ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی،کالبدی و زیرساختی ضوابطی را جهت پهنه بندی تراکم در این شهرها ارایه میدهند. مسیله قابل توجه آن است که خود ضوابط کنترل کننده تراکم مخصوصا محیط کالبدی، فضایی، اجتماعی، زیست محیطی و بصری (خط آسمان و ...) کلانشهرها را تحت الشعاع قرار داده است. اخیرا تیوری های برنامه ریزی از قبیل شهرسازی نوین1، رشد هوشمند2، توسعه حمل و نقل عمومی محور3 الگوهایی را جهت فشرده سازی پایدار شهری به ویژه در آمریکا، انگلستان، استرالیا و نیوزیلند ارایه کردهاند. در این پژوهش سعی شده که با بررسی و مقایسه تطبیقی ابعاد کالبدی و منظر شهری ضوابط و مقررات داخلی و خارجی پیرامون تراکم و نیز تیوری های موجود در رابطه با الگوهای شهری پایدار به ویژه الگوی شهر فشرده، به بیان نتایجی در ارتباط با کاستی ها و یا نقاط قوت این ضوابط در چگونگی آفرینش کالبد و منظر شهری پایدار پرداخته و در نهایت یک تقسیم بندی کلی از مواردی که لازم است در بحث ارایه ضوابط تراکم ساختمانی در کشور مورد توجه قرار گیرد، پیشنهاد گردیده است.

تراکم ساختمانی، ضوابط تراکم، الگوهای فضایی، فرم های شهری