مهدیه مللی - دانشجوی دکتری زان و ادبیات فارسی (گرایش حماسی) دانشگاه اصفهان
مریم نافلی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان (گرایش عرفانی) و پژوهشگر پسادکترا

ساختارگرایی ادبی برای ایجاد یک نظریه ادبی عام، برآن است تا علمی ترین مبنای ممکن را برای مطالعات ادبی فراهم آورد. ساختار گرایی روش تحلیل متن و شناخت نظام آن است ودر داستان بیشتر به عنصر روایت می پردازد. بنابراین شناخت روایی و توصیف و تحلیل داستان یکی از مهمترین نکته ها در پژوهش های ادبی است. در این مقاله یکی از برجسته ترین داستان های شاهنامه، داستان هفت خان رستم، بر پایه نظریه کلود برمون بررسی می شود. برمون، زبان شناس و روایت شناس ساختارگرای فرانسوی ا ست. او معتقد بود واحد پایه روایت، پی رفت است و هر پی رفت سه کارکرد امکان یا استعداد، فرآیند و نتیجه دارد. در باور او این کارکردهای سه گانه با داستان همخوانی و همسویی دارد. او همچنین به بررسی انواع توالی های زنجیره ای، انضمامی (محاطی) و پیوندی در یک داستان پرداخته است. در این پژوهش با روش کتابخانه ای- تحلیلی داستان هفت خان بررسی می شود. در این جستار تلاش شد تا ساختار روایتی این داستان بر مبنای پی رفت، کارکردهای سه گانه و همچنین توالی های ذکر شده بررسی شود. از بررسی این نتیجه به دست آمد که استواری داستان و ساختار آن و پیوستگی اجزای آن به گونه ای است که می توان این داستان را با الگوی کلود برمون تطابق داد.

شاهنامه، هفت خان رستم، روایت شناسی، کلود برمون