کورش بهنام فر - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز ایران
سیدعطااله سیادت - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
عبدالمهدی بخشنده - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
سیدمحمود کاشفی پور - استاد گروه سازه های آبی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه چمران اهواز

به منظور بررسی اکوفیزیولوژیکی اثر کم آبیاری بر عملکرد علوفه در ارقام مختلف یونجه، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. آزمایش به صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارآبیاری در چهار سطح و بر اساس رطوبت قابل استفاده خاک (آبیاری پس از تخلیه 50 %، % 65 و% 80 کل آب در دسترس گیاه در منطقه ریشه (AWC) و آبیاری سنتی به عنوان شاهد) به عنوان عامل اصلی و ارقام یونجه ( بغدادی، مساسرسا، یزدی و همدانی) بهعنوان عامل فرعی مدنظر قرار گرفتند. تغییرات محتوای آب نسبی نشان داد که در کلیه ارقام با کاهش مقدار آب مصرفی روند نزولی داشت. تغییرات میزان نشت الکترولیت ها نشان داد تا اولین سطح کم آبیاری بین ارقام مورد بررسی تفاوتی وجود نداشت و تقریبا در هر چهار رقم به یک نسبت افزایش یافت اما با ادامه کاهش مقدار آب، روند صعودی در پیش گرفت. در این میان میزان نشت الکترولیتها در ارقام یزدی و همدانی نسبت به ارقام بغدادی و مساسرسا با شیب تندتری رو به افزایش نهاد. با کاهش مقدار مصرف آب، تجمع پرولین در برگها افزایش یافت. به طوری که بین آبیاری مرسوم و آبیاری پس از 50 درصد تخلیه رطوبتی خاک، این افزایش ناچیز بود. اما پس از آن یک روند تقریبا0 خطی در پیش گرفت. اختلاف تجمع پرولین در بین ارقام نیز تا اولین سطح کم آبیاری اندک بود. اما پس آن اختلاف بین آنها افزایش یافت. رقم بغدادی با 57/39 میکرومول بر گرم بالاترین مقدار و رقم همدانی با 32/65 میکرومول بر گرم وزن تازه برگ بودند. مقایسه میانگینها نشان داد که با کاهش مقدار آب تا آبیاری پس از 65 درصد تخلیه رطوبتی خاک، کارایی مصرف آب افزایش یافت و از 0/699 کیلوگرم ماده خشک بر مترمکعب در آبیاری مرسوم به 0/964 رسید اما با ادامه کاهش آب در سطح تیماری 80درصد تخلیه رطوبت خاک، مجددا0 کاهش یافت. رقم بغدادی با میانگین 1/09 کیلوگرم بر متر مکعب دارای بالاترین کارایی مصرف آب بود.

کم آبیاری، نشت الکترولیت ها، تجمع پرولین، محتوای آب نسبی، کارایی مصرف آب، یونجه