عباس افشار - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
سیداصغر مصطفوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، گرایش محیط زیست، دانشگاه علم و ص

ازآنجاییکه در یک سیستم رودخانه ای، پیکره آبی قادر به پذیرش بخشی از بار آلاینده تخلیه شده به درون خود می باشد، لذا تعیین میزان تخلیه مجاز و یا به عبارتی تخصیص بار آلاینده ضروری به نظر می رسد. در سالهای اخیربحث تخصیص بار آلاینده به صورت یک مساله بهینه یابی با رویکردی چند هدفه مورد بررسی قرار گرفته است. درمسائل تخصیص بار آلاینده با اهدافی چندگانه که گاه در تناقض با یکدیگر هستند، مواجه هستیم. به همین دلیل نیاز به استفاده از روشی که با در نظر گرفتن اهداف مختلف بهترین مجموعه جواب ها را ارائه دهد، ضروری به نظرمی رسد.هدف از این مقاله، حل مسئله بهینه یابی تخصیص بار آلودگی در سامانه های رودخانه ای با استفاده از الگوریتم چند جامعه ای مورچه ها می باشد. مدل ارائه شده تلفیقی از یک مدل بهینه ساز چند هدفه و یک مدل شبیه سازکیفی به منظور بررسی اثرات تخلیه آلاینده ها در یک پیکره آبی می باشد. در این تحقیق از رابطه Streeter-Phelps به عنوان مدل شبیه ساز کیفی استفاده شده است. شاخص تعیین سطح کیفیت آب، میزان اکسیژن محلول در نقاط کنترلی می باشد. مدل مذکور به صورت دوهدفه ارائه شده است. در اینجا حداقل سازی هزینه های تصفیه و مقدارتخطی از استاندارد های کیفی، به عنوان اهداف طرح تعریف گشته اند. خروجی و نتیجه حاصل از این مدل به صورت منحنی مصالحه ارائه شده است. بر این اساس تصمیم گیرندگان قادر به انتخاب جوابهای بهینه مختلف (با در نظرگرفتن ملاحظات موجود)، خواهند بود. کارایی مدل پیشنهادی در قالب یک مثال فرضی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصله حاکی از کارآمدی مدل فوق در حل مسائل تخصیص بار آلاینده در سیستم های رودخانه ای می باشد.

الگوریتم چند جامعه ای مورچه ها، بهینه سازی چند هدفه، تخصیص بار آلودگی، آلودگی آبها