حمید بخش آبادی - دانشجوی دکتری، مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حبیب الله میرزایی - دانشیار، گروه مهندسی مواد و طراحی صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علیرضا قدس ولی - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
عادل بیگ بابایی - استادیار، گروه شیمی مواد غذایی، پژوهشکده علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی

به کارگیری روش های نوین از جمله مایکروویو و میدان های الکتریکى متناوب اغلب باعث افزایش سرعت و راندمان استخراج روغن می شود. در این تحقیق به منظور بررسى فرایند استخراج روغن از دانه هاى سیاه دانه از پیش تیمارهاى میدان الکتریکى متناوب با شدت میدان الکتریکى 3/25kV/cm و با تعداد پالس 30 و مایکروویو با توان 540 واتى براى مدت 180 ثانیه استفاده گردید و بعد از اعمال این پیش تیمارها، روغن دانه ها با پرس مارپیچى استخراج شد و میزان راندمان و کارایى فرایند استخراج روغن، ترکیب اسیدهاى چرب، میزان توکوفرول ها و ترکیبات شیمیایى موجود در روغن سیاه دانه در قالب طرح کاملا تصادفى مورد بررسى قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از پیش تیمارهاى میدان الکتریکى متناوب و مایکروویو منجر به افزایش کارایى و راندمان استخراج روغن شد. نتایج گاز کروماتوگرافى مشخص نمود که اسید لینولییک، اولییک و پالمیتیک اسید چرب هاى عمده تشکیل دهنده ترکیب روغن سیاه دانه بودند که استفاده از این پیش تیمارها باعث کاهش اسید لینولییک و افزایش اسید اولییک و پالمیتیک به صورت معنى دارى (p<0/05) گردید. میزان توکوفرول هاى نمونه ها در محدوده ى ppm؛ 393/93-12074 قرار داشت و به کارگیرى پیش تیمارهاى میدان الکتریکى متناوب و مایکروویو منجر به افزایش میزان توکوفرول هاى روغن سیاه دانه شد. بررسى روغن هاى استخراجى با دستگاه گاز کروماتوگرافى/طیف سنجى جرمى نشان داد که تیموکینون ترکیب غالب در روغن سیاه دانه بود. در پایان نتایج این مطالعه مشخص کرد که استفاده از پیش تیمارهاى مایکروویو و میدان الکتریکى متناوب منجر به افزایش استخراج ترکیبات مفید در دانه حاوى روغن مى شود.

توکوفرول ها، روغن سیاه دانه، ترکیب اسید چرب، مایکروویو، میدان الکتریکى متناوب