شبنم محمدی - کارشناس ارشد فرش، گرایش طراحی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
علی وندشعاری - استادیار دانشکده فرش دانشگاه هنر اسلامی تبریز

آذربایجان شرقی یکی از مناطق مهم در امر تولید و تجارت قالی دستباف ایران است. شهرهای متعددی در این استان، در امر تولید این هنر صنعت فعالیت دارند. هریس از شهرستان های استان آذربایجان شرقی، با سابقه ای طولانی و درخشان در بافت قالی های بسیار زیبا و با ارزش است. با توجه به ویژگی های خاص در طرح، نقش، رنگ و بافت، قالی های هریس از گذشته تا به امروز دارای شهرت جهانی بوده است. هدف اصلی در این پژوهش بررسی کامل طرح و نقش نمونه قالی های امروزی و شناسایی ساختار طراحی در آنها بوده و به چگونگی و الگوهای طراحی در این قالی پرداخته شده است. در این پژوهش نخست به ویژگی های قالی های این شهرستان اشاره شده، سپس بررسی و ساختار شناسی طرح قالی های این شهرستان انجام گرفته و در پایان به بیان اسلوب های خاص موجود در طرح های حاکم بر قالی های این شهرستان پرداخته شده است. این پژوهش در نوع خود توصیفی بوده و اطلاعات به دست آمده به شیوه کیفی تحلیل گردیده است. جمع آوری اطلاعات این پژوهش در کل بر اساس مطالعات میدانی بوده و در مواردی به منابع کتابخانه ای مراجعه شده است. این پژوهش نشان می دهد که اصول و ساختارهای ثابت و مشترک در طرح، نقش و رنگ قالی های معاصر هریس وجود داشته و دارد که هم اکنون قالی این شهرستان با تاکید بر این اصول بافته می شود.

قالی،هریس،طرح،ساختارشناسی طرح