فردین عزیزیان - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی البرز، ایران

مقدمه: عوامل تشکیل دهنده صفات شخصیت همواره یکی از موضوعات اصلی مورد توجه پژوهشگران است. طرح واره های شناختی مفهومی روانشناختی هستند که در تشکیل و تحریف شناختی صفات شخصیت نقش مهمی دارند. این مفهوم براساس رویکرد شناختی شکل گرفته اند. پژوهش حاضر تعیین ارتباط طرح واره های شناختی با صفات شخصیت در نمونه های غیربالینی می باشد. روش: این پژوهش مطالعه توصیفی مقطعی از نوع همبستگی می باشد. روش نمونه گیری در دسترس و بصورت تصادفی 250 نفر ( 95 نفر مرد و 155 نفر زن ) از دانشجویان دانشگاه های زنجان در سال تحصیلی 96-1395 انتخاب شدند. در این پژوهش شرکتکننده ها پرسشنامه های شانزده عاملی کتل ( 16PF ) و طرح واره یانگ (YSQ-90) استفاده شده است. داده های بدست آمده با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری در نرم افراز 22 SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین صفات شخصیت با همه طرح واره های شناختی ارتباط وجود دارد و صفات شخصیت پیش بینی کننده طرح واره های شناختی است. یافته های پژوهش حاضر بیانگر آن است که طرح واره های شناختی توانایی پیش بینی صفات شخصیت در دانشجویان دارند. صفات شخصیتی A ( ادوارخویی-گسیخته خویی)، C ( پایداری هیجانی-ناپایداری هیجانی)، E (استیلا- تسلیم)، F (سرزندگی-دلمردگی)، H ( ادوارخویی متهورانه-گسیخته خویی اساسی)، L ( گسیخته خویی پارانویاگونه-در دسترس بودن اعتمادآمیز ) ، O ( بیاعتمادی اضطراب آمیز- اعتماد توام با آرامش )، Q1 ( محافظه کاری )، Q 3 ( مهار کردن اراده و پایداریخلق و خو )، Q4 ( تنش عصبی ) توسط پنج حوزه طرح واره های شناختی قابل پیش بینی است. نتیجه گیری: همسو با پژوهش های قبلی با صفات شخصیت و طرح واره های شناختی، یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد طرح واره های ناسازگارانه اولیه و ابعاد شخصیتی همگرایی و هم پوشی مفهومی قابل ملاحضه ای دارند.

طرح واره های شناختی، صفات شانزده گانه شخصیتی کتل