فروغ کاظمی - استادیار زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
امینه سلمانی سیاه بلاش - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

در پژوهش حاضر، کارکرد سطوح تحلیل در رویکرد انتقادی به تحلیل گفتمان را از منظر فرکلاف در فیلم جدایی نادر از سیمین مطالعه میکنیم و با بررسی روابط قدرت، فرهنگ و باورهای فرهنگی، نقش و جایگاه متون اسطوره ای، همچون کتاب مقدس را در گشایش گفتمانی بررسی می نماییم. در این مقاله، مشخصا نقش دروغ در برهم ریختن روابط و هنجارهای کنشی را بررسی می کنیم و نشان می دهیم که دروغ های متوالی در طول روایت فضایی ناامن را به وجود می آورند که به دلیل نتایج تنش بار آن، به فضایی بحرانزا تبدیل می شود. در بستر فیلم، سوژه ها با استفاده از باورهای فرهنگی، غیرت سازی و اقناع برای حل بحران های موجود در تلاش هستند. در چنین فضایی که عدم توازن قدرت در منازعات گفتمانی سوژه های آن موج می زند، بازگشت به فرااسطوره و فرابور تنها راه گریز از بحران است که سبب می شود فضای آسمیک ایجادشده تعدیل و آرام شود. این گونه، ارتباط فرهنگ و اسطوره با گشایش گفتمانی مشخص می شود. روش پژوهش در این مقاله تحلیلی است و واحد تحلیل، سکانس های فیلم و جمله ها یا دیالوگهای به کار رفته در فیلم یادشده هستند.

تحلیل گفتمان انتقادی، اقناع، قدرت و هژمونی، فرهنگ، فیلم جدایی نادر از سیمین