فرشته سراجی - پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر عباس
محمدصدیق مرتضوی - پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر عباس
محمدرضا صادقی - پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر عباس
سیامک بهزادی - پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندر عباس

فیتوپلانکتون ها به عنوان تولیدکنندگان اولیه نقش مهمی را در اکوسیستم آبی به عهده دارند. این گروه از اولین موجودات زنجیره غذایی دریا به شمار رفته، از این رو شناسایی و ترکیب گونه ای آن ها یکی از فاکتورهای مهم در مطالعات دریایی به شمار می رود. جوامع فیتوپلانکتونی نسبت به تغییرات شرایط محیطی بسیار حساس هستند و ترکیب گونه ای جامعه نیز در پاسخ به این تغییرات دچار تغییر می شوند. تغییر اقلیم موجب کاهش توزیع و پراکنش برخی گونه ها و یا حتی باعث تغییر و حذف گونه ها و کاهش اندازه سلول فیتوپلانکتون می گردد. فیتوپلانکتون ها با 7 رده و 334 گونه که باسیلاریوفیسه با 167 گونه، دینوفیسه با 155 گونه، سیانوفیسه با 7 گونه، الگلنافیسه با یک گونه، کلروفیسه با 2 گونه، دیکتیکوفیسه با دو گونه و رافیدوفیسه با یک گونه در آب های ایرانی خلیج فارس (آب های استان هرمزگان) در چندین سال مطالعه و ثبت گردیدند. بررسی فیتوپلانکتون ها طی سال های 1373 لغایت 1395 در قالب طرح ها و پروژه های مختلف در خط ساحلی بندرعباس، اطراف جزایر قشم، هرمز، لارک، خوریات خمیر، لافت، یک شبه، لاوان، بندرلنگه به صورت فصلی و یا ماهانه صورت گرفت. در طی این مدت خصوصا از سال 1380 به بعد تغییر در تنوع گونه ای برخی از جنس ها مشاهده شد. به طوری که از رده دینوفیسه جنس های Scripssiella trochoidae، Protoperidium quienquorne، P.minimum، Gyrodinium sp و Gymnodinium sp افزایش و در مقابل تنوع گونه ای برخی از جنس ها مانند Ceratium کاهش داشته است. رده های اوگلنافیسه و دیکتیکوفیسه از سال 1380 با حضور جنس Dictyocha و Euglena در منطقه دیده شدند. تنوع گونه ای سیانوفیسه ها کاهش یافته به طوری که تنوع از 4 جنس ((Oscillatoria sp. Spirulina sp. Phormidium sp. Microcistis sp به دو جنس (Phormidium . Oscillatoria) تقلیل یافت. در رده باسیلاریوفیسه، تراکم برخی از گونه ها چون Nitzschia seriata و Leptocylindrius افزایش، ولی تراکم Guinardia Flaccida، Skeletonema Costatum و Thalassionema کاهش نشان داد. حضور گونه های با توانایی تولید سم چون Pyrodinium bahamense، Lingulodinium polyedrum، Gumnodinium nv mikimotoi، G.catenatum و Gonyaulax polygramma تغییر دیگر در طی دوره بررسی بوده است، که این بیان کننده تغییر گونه ای در منطقه است که می تواند ناشی از تغییر عوامل محیطی، تغییرات جوی، به هم خوردن تعادل بین فسفر، نیتروژن و آلودگی که این عوامل در کنار عوامل دیگر سبب بروز چنین تغییراتی شده است.

فیتوپلانکتون، تنوع گونه ای، خلیج فارس، استان هرمزگان