نوشین چنگیزعباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
سیدعلی جوزی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی سد هشتجین بر منطقه حفاظت شده آق داغ اردبیل صورت گرفت. به منظور ارزیابی اثرات محیط زیستی سد هشتجین در فازهای ساختمانی و بهره برداری از ماتریس ایکولد استفاده شد. که اثرات هر یک از این فازها بر روی محیط های فیزیکی، بیولوژیکی و اقتصادی _ اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج ماتریس ایکولد بیشترین تاثیر منفی روی کیفیت آب رودخانه به دست آمد و تاثیرات منفی دیگری روی میکروکلیما، فرسایش، بار مواد معلق، تغییر در روند طبیعی مهاجرت آبزیان، تخریب رویشگاه های گیاهی، تغییر در روند طبیعی و مهاجرت جانوران خشکی زی، تغییر در وضعیت رژیم طبیعی رودخانه، فرسایش شیب های منتهی به مخزن، تعارض با مدیریت مناطق تحت نظارت و حفاظت، ایجاد ناامنی در زیستگاه های حیاتوحش و از بین رفتن احتمالی گونه های باارزش اقتصادی با اکولوژیک اطراف وجود داشت. تعداد زیادی از اثرات مثبت پروژه در محیط اجتماعی و اقتصادی دیده میشود. با اجرای طرح، نیروی کار در بخش کشاورزی (زراعت و دامداری) در هر 100 هکتار واحد اراضی زراعی نمونه در محدوده سد، از حدود 1398 نفر در روز به بیش از 5017 نفر در روز در زمان کشت و برداشت افزایش یافت. این در حالی است که بیشترین پیامدهای منفی متوجه محیط زیستی میباشد؛ همچنین بیشترین پیامدهای مثبت در فاز بهره برداری مربوط به محیط اقتصادی – اجتماعی بوده که این اثرات به دلیل تامین آب برای آبیاری اراضی کشاورزی، توسعه حملونقل، اشتغالزایی و ...بوده که میتواند توجیه محیط زیستی مناسبی برای اجرای طرح باشد.

ارزیابی اثرات محیط زیستی، ساختگاه سد هشتجین ، ماتریس ایکولد، ماتریس ایرانی