محمد عمرانی - کارشناس حقوق، دانشگاه آزاد، واحد کاشمر
حسین زارعیان چناری - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی. دانشگاه مازندران.بابلسر

یکی از اولین و مهم ترین نیاز هاو خواسته های هر متهم در برخورد با نیروی حاکمه برخورداری از دادرسی عادلانه در تمام مراحل دادرسی با رعایت حقوق شهروندی می باشد. در کلیه اسناد بین المللی و قوانین داخلی این حقوق به رسمیت شناخته شده و در جاهای مختلف از آنها سخن به میان آمده است. حفظ حقوق شهروندی در دادرسی خواسته ی هر فرد عدالت خواهی است تا با رعایت آنها مرهمی بر زخم متهم گذاشته شود تا متهم تسلی خاطر پیدا کرده و با آسایش کامل به ادامه ی دادرسی عادلانهامیدوار باشد. به جهت اهمیت مرحله حساس و سرنوشت ساز تحقیقات مقدماتی که اساس و بنیان هر دادرسی کیفری را تشکیل می دهد باید مورد کنکاش قرار گیرد و مبانی و اصول مربوط به دادرسی عادلانه در این مرحله مورد عنایت افراد دخیل در آن قرار گیرد. دراین مرحله ، بازداشت و محاکمه ی کیفری اشخاص باید به موجب قانون بوده ،اصل بر برایت متهم گذاشته شود، متهم باید از از دلایل بازداشت و دستگیری اطلاع فوری یابد و در تمام مراحل به وکیل دادگستری دسترسی داشته باشد، به او در اسرع وقت تفهیم اتهام شده تا او نیز بتواند در اسرع وقت دفاعیات خود را آماده و به دفاع از خود بپردازد ، ضابطان و دست اندرکاران باید حقوق متهم در این مرحله را به او شرح دهند و در نهایت دادرسی در دادگاهی که طبق قانون تشکیل شده و به صورت علنی برگزار می شود مورد محاکمه قرار گیرد به طوری که با رعایت موازین فوق حقوق شهروندی در دادرسی عادلانه احقاق گردد.

حقوق شهروندی،مرحله مقدماتی ،حقوق متهم،دادرسی عادلانه