ابن علی کریمی گنجه - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم

برخی پژوهشگران حوزه اسطوره وحماسه ،یکی ازبن مایه های بنیادین حماسه را، ستیز ناسازها دانسته اند که دو نماد ناسازیا دو جبهه حق و باطل ، سرسختانه در برابر یکدیگر می ایستند و می ستیزند .ستیزه ها در رمان بلند کلیدر در سطوح و لایه های مختلف حوادث داستان نمودی عینی دارد که می توان آن را به انواع زیر تقسیم کرد: الف)ستیز انسانهای قصه با هم؛ ب)ستیز آدم های داستان با طبیعت بی رحم و ممسک؛ ج)و در نهایت مبارزه گل محمد و هم پیمانانش با عوامل سرکوبگر دولتی و فیودالها. دررمان کلیدر، انواع جدال ها در حوادث قصه ، دیده می شود به گونه ای که در کل رمان، در چندین حادثه یکی از طرفین این جدال ها ، به صورتی ناروا و غم انگیز به قتل می رسد و کدام دلیل محکم تر و استوار تر از این دلیل برای حماسی بودن این اثر داستانی! پژوهش پیش رو، جستار و کوششی است در بررسی تحلیلی انواع جدال ها در سراسر رمان کلیدر با شواهد متعددی که از رمان استخراج شده است. نگارنده ، در نقد این نمونه ها ، ویژگی های زبانی ، ساختاری،محتوایی و درونمایه ای داستان ها را بصورت مصداقی و کاربردی تحلیل نموده است.

کلیدر،دولت آبادی ،حماسه،زبان حماسی،تراژدی