مسعود ساجدی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری
مهدی حبیبی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری

از آنجا که پیشگیری مقدم بر درمان است، در این مقاله نتایج حاصل از دو بررسی آزمایشگاهی که به منظور پیشگیری از ورود رسوبات به آبگیر با کاربردصفحات مستغرق در ابگیرهای ثقلی صورت گرفته است ارائه می گردد. آزمایشات در فلوم آزمایشگاهی به طول 30 متر و عرض 1/5 متر انجام شده است که در یک سوم پایانی آن آبگیری به عرض 0/6 و زاویه آبگیری 60 درجه قرار دارد. کف فلوم اصلی از مواد رسوبی با قطر 3/4 میلی متر و شیب 0/005 پوشش داده شده و کف کانال انتقال (آبگیر) ازمواد صلب سیمانی با شیب صفر می باشد دبی های 50، 60 و 70 و 80 لیتر بر ثانیه، مقادیر اصلی بده آبی ایجاد شده می باشد. نتایج آزمایشات اول که کاربرد صفحات به صورت سه تایی منظم و دوتایی زیگزاگ در عرض و به صورت مستقیم در طول و در جلوی آبگیر می باشد بیانگر آنست که حجم رسوب گذاری در مدخل آبگیر نسبت به شرایط بدون کاربرد صفحات مستغرق بین 55 تا 75 درصدکاهش می یابد، در این حالت آرایش زیگزاگ صفحات عملکرد بهتری داشته است. بر اساس بررسی آزمایشگاهی دوم چنانچه نصب صفحات مستغرق با آرایش های یاد شده به صورت مورب پله ای در طول کانال اصلی ادامه یابد، میزان رسوبات ورودی به آبگیر بین 15 تا 43 درصد کاهش نشان می دهد. در این حالت، آرایش منظم صفحات نسبت به آرایش زیگزاگ، تاثیر بهتری در تغییر مسیر خط القعر و کاهش میزان رسوب گذاری داشته و آرایش منظم صفحات در تمامی موارد با اختلاف کمتر از پنج درصد باعث کاهش راندمان رسوب گذاری در دهانه آبگیر شده است. در آرایش صفحات، فاصله طول چهار، سه و شش برابر ارتفاع صفحه مستغرق ، به ترتیب باعث کاهش میزان رسوب گذاری در دهانه آبگیر شده است.

صفحات مستغرق ، رسوب گذاری ، آبگیر ، مدل فیزیکی