سیدمسعود کریمی - کارشناس ارشد راه و ترابری، مهندسین مشاور آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک
محمدرضا قربانی نیک - دانشجوی دکتری راه و ترابری، مهندسین مشاور آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک
سیدمحمدرضا موسوی - کارشناس ارشد راه و ترابری، ، راهداری و حمل و نقل جاده ای قم
مجتبی عباس قربانی - دکتری راه و ترابری، مهندسین مشاور آزمایشگاهی فنی و مکانیک خاک

ارزیابی شاخص های عملکردی روسازی یک روش مناسب برای بررسی کنترل کیفیت در ساخت و یا شناخت وضعیت موجود روسازی است. امروزه به منظور ارزیابی روسازی ها، بیشتر از شاخص بین المللی ناهمواری IRI استفاده می شود. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر عملیات بهسازی در بهبود شاخص ناهمواری از داده های برداشت شده با دستگاه RSP در 5 مقطع از محورهای روستایی، فرعی و شریانی استان قم و مرکزی استفاده شده است. عملیات بهسازی متفاوتی روی این محورها اجرا شده است. تحلیل نتایج ناهمواری حالت قبل و بعد از انجام عملیات بهسازی در مقاطع ارزیابی شده نشان می دهد کلیه عملیات بهسازی بررسی شده موجب کاهش ناهمواری می شود، هر چند میزان این کاهش متفاوت است. بیشترین میزان کاهش میانگین IRI با 73/8 درصد و 60/7 درصد کاهش به ترتیب مربوط به گزینه اجرای 9cm بلک بیس + یک لایه cm4 آسفالت توپکا و گزینه اجرای cm 1/8 ماسه آسفالت (لایه جاذب تنش) + یک لایه cm5 آسفالت توپکا است و کمترین نرخ کاهش با 9/9 درصد مربوط به اجرای دو لایه میکروسرفیسینگ به مجموع ضخامت cm 2/8 به همراه درزگیری با لاتکس و لکه گیری است، که منجر به 71/9 درصد بهبود وضعیت ناهمواری در قطعات 100 متری است که در این قطعات تنها 6/3 درصد، با کاهشی بیشتر از 30 درصد مواجه شده است. همچنین با استفاده از رگرسیون خطی ارتباط میان درصد بهبود ناهمواری با IRI اولیه و ضخامت رابطه همبستگی برقرار شد که نتایج ضریب همبستگی رگرسیونی R2 میان درصد بهبود ناهمواری با IRI اولیه و ضخامت آنها به ترتیب 0/6 4 و 0/51 می باشد. با توجه به نتایج همبستگی در حالاتی که ناهمواری اولیه محور در وضعیت مطلوب تری قرار دارد، نرخ کاهش ناهمواری پس از عملیات بهسازی کمتر است. همچنین ضخامت بیشتر لایه روکش منجر به افزایش نرخ بهبود شاخص IRI می گردد.

روسازی، ناهمواری، بهسازی، IRI