ابراهیم امینی - کارشناس ارشد حقوق جزاء وجرم شناسی، دانشگاه تهران
بهرام شمسی فام - کارشناس ارشد حقوق بین الملل، قاضی دادگستری و مدرس دانشگاه

مهمترین محور حفاظت و پاسداری ازحقوق شهروندی، اجرای عدالت کیفری منطبق با اصول دادرسی عادلانه است. زیرا به منظورحفظ نظم و امنیت شهروندان درجامعه، حاکمیت ناگزیراز وضع مقررات کیفری است. با توجه به اینکه در سیاست جنایی ایران دو نهاد پلیس و دستگاه قضایی بیشتر از سایر سازمانها با حقوق شهروندان درگیر هستند از همین رو، در این مقاله سعی شده وظایف این دو نهاد در رابطه با رعایت حقوق شهروندی افراد جامعه بررسی شود. لذا در این تحقیق در پی پاسخ به سوالات زیر خواهیم بود. 1. آیا اهمیت برقراری عدالت کیفری درحقوق شهروندی و حفظ عدالت در اعمال مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی و جلوگیری از طرد شدگی و انزوا گرایی در سایه تاریک نقض عدالت کیفری است 2. چه نسبتی میان حقوق شهروندی و وظایف و اختیارات پلیس و قضات وجود دارد روش تحقیق در این مقاله موردی- زمینه ای با رویکرد همبستگی است. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات از روش های اسنادی (فیش برداری به صورت توصیفی و پیمایشی) استفاده از نظریات جرم شناسان و جامعه شناسان استفاده شده است. و نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که تحقق رعایت حقوق شهروندی مستلزم برخورداری از حق احترام، برابری، آزادی، امنیت، آسایش، آگاهی و حق پیشرفت برای تمام افراد جامعه است. نتایج نشان داد در قانون اساسی کشورمان ظرفیت های گسترده ای برای حمایت از بزه دیدگان وجود دارد و در قوانین عادی نیز به ویژه قانون آیین دادرسی کیفری نسبت به قوانین قبلی موقعیت و حمایت بهتری را برای بزه دیدگان ایجاد نموده است. نهادهای اجرای سیستم عدالت کیفری خدمات شایان توجهی را در جهت حمایت از بزه دیدگان ارایه نموده اند.

عدالت، عدالت کیفری، حقوق شهروندی، مجازات، جرم، پلیس جامعه محور