شبنم هاشمی نژاد - دانشگاه رجاء، قزوین، ایران

باتوجه به لزوم مطالعه عملکرد و تعیین کارایی شرکت ها می توان از روش های مختلفی همچون تحلیل پوششی داده ها استفاده کرد. هدف از این پژوهش، تعیین کارایی شرکت های آب و فاضلاب مبتنی بر رویکرد تحلیل پوششی داده هاست. در این پژوهش کارایی 35 شرکت آب و فاضلاب شهری در چهار سال متوالی 1393، 1392، 1394 و 1395 بررسی شده است. با بهره گیری از نظر خبرگان، تعداد 9 شاخص انتخاب که 6 شاخصبه عنوان خروجی و 3 شاخص نیز به عنوان ورودی انتخاب گردیدند. باتوجه به اینکه این صنعت بیشتر متکی به دولت بوده و لازم است با میزان ورودی مشخص، خروجی ها افزایش یابد، از روش خروجی محور و الگوی بازده به مقیاس ثابت استفاده شده است. در خصوص انتخاب شاخص های ورودی مواردی مانند هزینه، سرمایه گذاری و دارایی ها و برای شاخص های خروجی عواملی چون فروش و سود (زیان) درنظر گرفته شده اند. نتایج به دست آمده نشان داد میانگین کارایی شرکت ها در سال 1392 برابر 0/835، در سال 1393 برابر 0/843، در سال 1394 برابر 0/775 و در سال 1395 نیز برابر 0/73 است. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت کارایی شرکت های آب در سال های 1392 و 1393 تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته اند، ولی کارایی شرکت ها در سال های 1394 و 1395 کاهش پیدا کرده است. باتوجه به کاهش کارایی، لازم است شرکت های آب و فاضلاب با شناخت نقاط ضعف در سازمان خود سعی در بهبود عملکرد و کارایی این صنعت داشته باشند.

تحلیل پوششی داده ها، کارایی، بازده به مقیاس ثابت، رویکرد خروجی محور، شرکت های آب و فاضلاب