محمدتقی اعلمی - استادیار دانشکده مهندسی عمران دانشگاه تبریز
مهتاب احمدیان - کارشناس ارشد مهندسی عمران-آب دانشگاه تبریز
عبدالرضا تیموری مقدم - کارشناس ارشد مهندسی عمران-آب دانشگاه تبریز

احداث سد شهید مدنی در مسیر جریان رودخانه آجیچای، شرایط رژیم رودخانه به هم خورده و با انباشت رسوبات در مخزن و رهاسازی آب زلال در پاییندست رودخانه، بستر رودخانه پایاب سد در معرض فرسایش شدید قرار میگیرد. در نتیجه برای حفظ ایمنی تاسیسات موجود در پایین دست سد، باید این تغییرات موردبررسی قرار گیرند. در این مطالعه با استفاده از مدل HEC RAS 4.0مساله فرسایش و رسوبگذاری در بستررودخانه پایاب مخزن سد شهید مدنی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا تغییرات فرم کانال برای پیش ازاحداث سد و سپس برای پس از احداث سد بررسی شده است. در مرحله بعد اثر سرریز بر تغییرات پروفیل بستر جریان برآورد گردیده و در انتها تغییرات پس از کاربرد دوره طولانی مدت( 50 ساله) سد پیشبینی شده است. پروفیل بستر رودخانه پس از اجرای مدل برای انواع معادلات انتقال رسوب با پروفیل بستر رودخانه در حالت طبیعی مقایسه گردیده و نشان داده شده است که رهاسازی آب رسوبگیری شده از مخزن سد رودخانه پایین دست سد را در معرض فرسایش و تغییرات نیمرخ بستر جریان قرار داده است.

فرسایش، تغییرات فرم کانال، سد شهید مدنی، مورفولوژی، پایین دست سد