صفورا طاهری - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
محمد ضابط - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
علی ایزانلو - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند
علی ایزدی دربندی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.

رازیانه بعنوان یک گیاه معطر و دارویی از زمان های بسیار دور توسط کشاورزان در مناطق مختلف ایران با  اقلیم های متفاوت کشت و کار می گردد. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی 32 اکوتیپ رازیانه توسط دو نشانگر RAPD و ISSR مورد ارزیابی قرار گرفت. نشانگر RAPD در مجموع 106 قطعه چند شکل و توسط نشانگر ISSR ، 72 قطعه چند شکل تکثیر شد. باتوجه به داده های آغازگر RAPD و ISSR میانگین تنوع ژنی با استفاده از شاخص نی (h) برابر با 3739/0 و 2944/0 و با استفاده از شاخص اطلاعاتی شانون (i) برابر 552/0 و 4563/0 بدست آمد. میانگین محتوای چندشکلی (PIC) بدست آمده برای نشانگرهای RAPD و ISSR به ترتیب 4274/0 و 4192/0  برآورد گردید. در گروه بندی انجام شده براساس نشانگر RAPD اکوتیپ های مورد مطالعه در 7 و بر اساس نشانگر ISSR  در 11 گروه طبقه بندی شدند. این نتایج نشان می دهد که رازیانه های ایران دارای تنوع ژنتیکی بالایی هستند و نشانگرهای RAPD و ISSR  به خوبی ژنوتیپ های رازیانه را براساس توزیع جغرافیایی و تشابهات اقلیمی از هم تفکیک نمود. آگاهی از این تنوع ژنتیکی می تواند اصلاحگران را در برنامه های اصلاحی به خصوص دورگیری بین اکوتیپ های دور، مطالعات تکاملی و طبقه بندی یاری نماید.

آلل های موثر, تجزیه خوشه ای, تنوع ژنتیکی