محبوبه علیزاده
علی اکبر مسعودی
رسول واعظ ترشیزی

امروزه بررسی کاریوتیپ حیوانات اهلی به منظور آگاهی از ساختار ژنتیکی آنها اهمیت زیادی دارد. در مطالعه حاضر برای آگاهی از ساختار کروموزومی برخی از جمعیت­های سگ بومی ایران، خون تازه از سگ­های کردی، سرابی و بومی استان البرز استحصال شد. نمونه های خون در محیط کشت کامل به مدت 72 ساعت در دمای 37 درجه سانتی­گراد کشت داده شدند. پس از انجام مراحل فوق و تهیه گسترش کروموزومی، کاریوتیپ نمونه­ها مشخص شد و معیارهایی مانند شاخص سانترومر، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه، طول کل کروموزوم، نسبت بازوها و طول نسبی کروموزوم­ها بررسی و آنالیز گردید. نتایج حاصل نشان می­دهد که سگ­های بومی مطالعه شده دارای 78 کروموزوم بوده که از این تعداد 38 جفت کروموزوم اتوزوم آکروسنتریک در هر دو جنس، یک جفت کروموزوم جنسی متاسنتریک (X) در حیوانات ماده و یک کروموزوم جنسی متاسنتریک (X) و یک کروموزوم متاسنتریک (Y) در جنس نر می­باشد. میانگین طول نسبی کروموزوم­های اتوزومی در نمونه­های مطالعه شده دارای دامنه­ای از 13/1 تا 89/4 میکرومتر در نرها و 1/1 تا 21/5 میکرومتر در ماده­ها بود. تجزیه واریانس داده­های کروموزومی نشان داد که در حیوانات مختلف اختلاف معنی­داری در پارامترهای کروموزومی وجود دارد. همچنین شاخص تقارن کاریوتیپی نشان دهنده نا متقارن بودن کروموزوم­های جمعیت­های مذکور و پیشرفته تر بودن تکامل کروموزومی این حیوان نسبت به هم خانواده­هایش می باشد.

سگ, کاریوتیپ, محیط کشت, ایران