سید ابوالفضل سیدی کلیبر - کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل
فرید دادجو - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتع داری، دانشگاه محقق اردبیلی
احد حسن زاده - کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل
حسن ملازاده اصل - کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل

هدف از تحقیق، برآورد پوشش تاجی و تولید بذر گیاه دارویی- اقتصادی سماق (Rhus coriaria) و مکان یابی مناطق مستعد کشت این گیاه در مراتع روستای خاک ریز شهرستان بیله سوار، استان اردبیل است. بدین منظور سه مکان (مساحت 60 هکتار) دارای پوشش سماق و در هر مکان سه ترانسکت موازی باهم و عمود برجهت شیب با فواصل 100 متر از هم مستقر شد. در طول هر ترانسکت تعداد 10 پلات پنج متر مربعی با فواصل 20 متر از هم به روش تصادفی- سیستماتیک استفاده (درمجموع 90 پلات) و موقعیت هر پلات با استفاده از GPS ثبت شد. در سطح هر پلات بذر سماق به روش قطع و توزین برداشت شد. نقشه های عوامل محیطی (ارتفاع، شیب، جهت، بارندگی سالانه و دمای سالانه) با استفاده از نقشه مدل رقومی ارتفاع در نرم افزار ArcGIS تهیه و مقدار هر یک از عوامل محیطی برای رویشگاه های سماق استخراج شده و پرسشنامه های رتبه بندی عوامل در این خصوص تکمیل گردید. سپس برای تعیین مناطق مستعد کشت سماق در مراتع خاک ریز از مکان یابی به روش تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شد. نتایج نشان داد مناطق دارای پوشش سماق 657.80 کیلوگرم در هکتار بذر و 263.12 کیلوگرم در هکتار تولید بذر آرد شده داشت. نتایج تحلیل شبکه ای نشان داد از کل سطح مراتع سامان خاک ریز برای کشت سماق، 157.12 هکتار خیلی مناسب، 138.10 هکتار مناسب، 110.60 هکتار متوسط، 46.01 هکتار ضعیف و 46.17 هکتار مناطق نامناسب برای کشت گیاه سماق بود. از نتایج می توان برای بهره برداری، کشت و افزایش پوشش سماق در مناطق مشخص شده استفاده کرد.

تولید, پوشش تاجی, روش تحلیل شبکه ای, بیله سوار- اردبیل