نجما اسمعیل پور - هیات علمی دانشگاه یزد
گلبرگ حسینی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد
الهام حیدری هامانه - گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران

امروزه جوامع در تلاش برای دست­یابی به شرایطی هستند که در صورت وقوع بحران، بازگشت سریع آنها را به وضعیت پیش از بحران فراهم سازد. لذا در سال­های اخیر بر تاب­آوری به جای آسیب­پذیری تاکید می شود. با توجه به احتمال وقوع زلزله در شهر شیراز و آسیب­پذیری بافت­های تاریخی آن، پژوهش حاضر در صدد شناسایی عوامل موثر بر تاب آوری محله سنگ سیاه و ارائه راهبردهای ارتقاء تاب آوری محله در برابر زلزله است. ماهیت پژوهش، کاربردی و از نظر روش توصیفی و همبستگی و شیوه گردآوری داده ها کتابخانه ­ای و میدانی است. برای پردازش داده ها از نرم­افزار SPSS وEXCEL  و در تجزیه و تحلیل داده ها از تکنیک سوات و  QSPMاستفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه مردم ساکن محله، حجم نمونه 351 مورد و روش نمونه گیری تصادفی است. برای سنجش تاب آوری از مدل 4 بعدی (اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی) ضمن ترکیب آن با مدل مکانی کاتر (DROP) و مدل اجتماع محور (CBDM) استفاده شد. بنابر نتایج پژوهش: میزان تاب آوری محله سنگ سیاه 62/49 است. بعد کالبدی با01/60 دارای بیشترین و بعد اقتصادی با 53/39 دارای کمترین تاب آوری است. شاخص عملکرد نهادها و میزان خسارت دارای بیشترین اهمیت و شاخص نگرش و دسترسی دارای کمترین اهمیت است. میزان تاب­آوری محله پایین؛ و بنابر نتایج آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون و تحلیل مسیر بین مولفه­ های اجتماعی، اقتصادی، نهادی، کالبدی و افزایش تاب آوری محله سنگ سیاه رابطه معنی­دار وجود دارد. همچنین، راهبردهای تهاجمی بعنوان راهبردهای برتر برای ارتقاء تاب­آوری محله انتخاب شدند.

سنجش تاب آوری, محلات تاریخی, زلزله, محله سنگ سیاه, شیراز