مریم واجب منفرد - پژوهشگر دوره دکتری معماری، گروه معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
جمال الدین مهدی نژاد - دکترای معماری، دانشیار و عضو هیات علمی گروه معماری دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران

با گذشت زمان، تغییر و توسعه جز جدایی ناپذیر جهان ماده است. عدم توجه به گذشته روند شکل گیری و توسعه بافت های قدیم، سبب شده تا ساخت و سازهای جدید علاوه بر ناهمگونی و ایجاد هرج و مرج باعث از بین رفتن تدریجی هویت شهرها و عدم تطابق فرهنگی شود. حیات و بازآفرینی بافت های تاریخی شهری با ایجاد فضاهای میان افزا یکی از رهیافت های نوین در زمینه ی معماری است. این رویکرد ضمن استفاده از قابلیت های مثبت فضاهای بافت تاریخی، تلاش می کند تا مسایل و مشکلات این مناطق از قبیل کمبود فضا، مسایل حمل و نقل و زیست محیط را حل نماید. در این نوشتار از روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده شده و روش جمع آوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای، الکترونیکی و میدانی و با هدف پاسخ به پرسش هایی چون؛ آیا بافت های قدیم ظرفیت ساخت و سازهای جدید در راستای تداو حیات را دارند چه ظرفیت هایی بر مبنای ساخت و سازهای جدید میان افزا وجود دارند می باشد. در جهت دستیابی به رهنمودهای یاد شده، ضمن بررسی یوانین نوسازی در بافت های قدیم شهری و طراحی شهری در ایران و کاوش در متون تعدادی از مهم ترین اسناد منتخب بین المللی، گزاره های موثر و مرتبط با هدایت بناهای میان افزا در بافت های تاریخی تبیین و ارائه شده اند. دستاوردهای این پژوهش، باتوجه به این رویکرد که بسیاری از بناها و بافت های تاریخی همزمان با حفاظت نیازمند توسعه نیز می باشند، نشان می دهد، بومی گرایی به منظور حفاظت از ویژگی های فرهنگی مکان و هویت بومی بدون الزام به تقلید از گذشته، اهتمام به میراث معنوی و توجه ویژه به ساکنان بومی و ارتقای کیفیت زندگی در بافت، شنارت علمی از بستر و مولفه های مختلف کالبدی و غیر کالبدی تاثیرگذار آن، اهتمام ویژه نسبت مفهوم تداوم در وجوه مختلف با اعتبار بخشیدن به شیوه های بیان خلاقانه، برقراری انسجام و هماهنگی اجزای معماری بنای جدید نسبت به زمینه تاریخی و حفاظت از سیما و منظر شهر تاریخی، به عنوان مهم ترین مبانی و معیارهای شکل گیری ساخت و سازهای جدید در بافت های تاریخی می باشند.

ساختارهای جدید، بناهای میان افزا، بافت تاریخی، طراحی معماری، بافت قدیم، شیراز