بهروز بهرام آبادی - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام علی (ع)
سیدعلی عبادی نژاد - ۲- دانشیار ژئومورفولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی
محمدحسن فتحی - استادیار ژئومورفولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام علی (ع)

استان خراسان جنوبی در بین مناطق مرزی شرق کشور، ازجمله مناطقی است که بنا به موقعیت خاص ژئوپلیتیکی همواره در مقاطع تاریخی مختلف چهارراه حوادث و ناامنی بوده و در حال حاضر نیز با مسائل عدیده و تهدیدات امنیتی همچون قاچاق مواد مخدر از افغانستان به خاک ایران، فعالیت های تروریستی، حضور کشورهای فرا منطقه ای در مجاور مرزها، وجود تهدید مطالبات قومی و مذهبی و اقامت غیرقانونی برخی از اتباع کشورهای همجوار به ویژه افغانستان مواجه است. هدف از این تحقیق جانمایی و مکان یابی پاسگاه ها و مواضع دیدبانی نوار مرزی شهرستانهای مرزی استان خراسان جنوبی با کشور افغانستان است که با توجه به محدودیت ها و قابلیت های ژئومورفولوژیکی و به منظور افزایش توانمندی های دفاعی و عملیاتی کشور، بازدارندگی و مبارزه با اشرار، مواد مخدر، کالای قاچاق، اقدامات پدافندی صورت می گیرد. در این پژوهش، ابزارهای تحقیق به چهار دسته اصلی، انواع نقشه ها، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای، ابزارهای مفهومی (نرم افزارها) و مدل ها تقسیم می شوند. مدل سازی منطقه با استفاده از سیستم استنتاج فازی با مدنظر قرار دادن واحدهای ژئومورفولوژیکی، زمین شناسی، لیتولوژی، کاربری اراضی، دسترسی به سکونت گاه ها، محورهای مواصلاتی، ارتفاع، شیب، جهت شیب، شبکه زهکشی و ... صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد مناطق مرزی این استان با توجه به محدودیت ها و قابلیت های ژئومورفولوژیکی و به منظور کنترل مرز و ایجاد یک دیدبانی قوی در حریم آن 55 نقطه جهت مکانیابی و جانمایی پاسگاه ها و مواضع دیدبانی پیشنهاد می گردد.

واحدهای ژئومورفولوژیکی، امنیت مرز، مکان یابی، پاسگاه های مرزی، خراسان جنوبی