ناصر هاشمی نژاد - دانشیار، گروه بهداشت حرفه ای، علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
حسین الهی شیروان - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت حرفه ای، علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران

در 20 سال اخیر ایستگاه های کار با رایانه در محیط های کاری و منازل مسکونی افزایش چشمگیری پیدا کرده است. این روند باعث تسریع در انجام کارها و صرفه جویی در زمان، انرژی و منابع شده است. افزایش کار با رایانه و شرایط حاکم بر محیط های کاری، انسان را در معرض ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی عضلانی از قبیل پوسچر نامطلوب یا بحرانی اندام های بدن، کار استاتیک، تکرار عمل، افزایش فعالیت استاتیک ماهیچه ای پشت و شانه قرار داده است که این ریسک فاکتورها با روش ROSA ارزیابی می شوند. روش ROSA چک لیستی بر پایه نمودار است که به منظور محاسبه سریع کمیتهای مواجهه کارگران با ریسک فاکتورهای محیط های کار اداری ایجاد شده است. روش کار: این مطالعه در 7 مرحله کلی بر روی ایستگاه های کار کارکنان مورد مطالعه انجام شد که عبارتند از: 1) انتخاب متغیرها و عوامل موثر بر اختلالات اسکلتی- عضلانی کاربران رایانه 2) محاسبه نمره عوامل موثر بر اختلالات اسکلتی- عضلانی 3) محاسبه نمره نهایی عوامل موثر بر اختلال اسکلتی- عضلانی کار با رایانه 6) پیش پردازش داده ها 5) استفاده از الگوریتم شبکه عصبی برای اولویت بندی و وزن دهی عوامل موثر بر اختلالات اسکلتی- عضلانی 6) محاسبه دقت الگوریتم شبکه عصبی 7) تفسیر داده ها یافته ها: میانگین نمره نهایی ROSA، صندلی، تلفن-مانیتور و موس کیبورد به ترتیب برابر 0/91± 4/36، 1/06± 3/67، 1/09± 3/68 و1/18± 3/66 به دست آمد. 131 ایستگاه کار (65/5 ٪ ) ثمره ای کمتر از 5 و 69 ایستگاه (34/5 ٪ ) نمره ای برابر و بالاتر از 5 دارند. همچنین عامل صندلی با وزن نرمال شده 41٪، عامل تلفن - مانیتور با وزن نرمال شدہ ٪31 و نهایتا موس کیبورد با وزن نرمال شده 28٪ به ترتیب عوامل موثر بر اختلالات کار با رایانه است. نتایج: وزن عوامل موثر بر اختلالات اسکلتی- عضلانی کار با کامپیوتر طبق اولویت بندی الگوریتم شبکه عصبی به ترتیب برابر صندلی (41٪)، تلفن - مانیتور (31٪) و در نهایت موس کیبورد (28٪) است. در نتیجه با اصلاح ارگونومیک صندلی و جانمایی مناسب تلفن و مانیتور می توان از قسمت عمده ای از آسیب ها جلوگیری کرد.

وزن دهی، اختلالات اسکلتی- عضلانی، ROSA، شبکه عصبی