فهیمه شریفان - دانشجوی دکتری منابع آب، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
علی شهیدی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
عباس خاشعی سیوکی - دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

زمینه و هدف: کروم شش ظرفیتی از جمله فلزات سنگین سمی و قابل حل در آب است که هم از طریق سیستم گوارش و هم از طریق پوست در بدن انسان جذب و ذخیره می­گردد. میزان کروم در آب شرب شهر بیرجند بیش از حد مجاز است، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان حذف کروم شش ظرفیتی با استفاده از پودر و کربن مخروط کاج و مقایسه این دو جاذب با یکدیگر انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه برای محاسبه کارایی حذف (Re)، پارامتر­های زمان تماس، pH، غلظت اولیه کروم شش ظرفیتی در محلول، غلظت جاذب بر میزان جذب این فلز و اثر دما بررسی شد. آزمایش ها به صورت ناپیوسته بر روی شیکر انجام گرفت. یافته ها: میزان جذب کروم به میزان قابل توجهی به pH محلول بستگی دارد و بیشترین میزان جذب زمانی حاصل شد که pH محلول در محدوده 3 برای پودر و 1 برای کربن مخروط کاج قرار داشت. حداکثر حذف کروم شش ظرفیتی برای پودر مخروط کاج 96/5 درصد و برای کربن حاصل از آن 93/958 درصد بود. بر اساس نتایج، جذب یون محلول کروم شش ظرفیتی از طریق جاذب­های مورد استفاده در این پژوهش، از مدل ایزوترمی لانگمیر به خوبی تبعیت می­کند. نتیجه گیری: بیشترین میزان جذب کروم، توسط پودر مخروط کاج بود و می­توان از مخروط کاج به عنوان یک روش موثر و ارزان قیمت در جهت حذف کروم شش ظرفیتی از پساب­های آلوده استفاده کرد.

ایزوترم, پودر مخروط کاج, راندمان جذب, کربن فعال, کروم (VI)