اقلیما حضرتی - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
حمید رضا خزاعی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی پارسا - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

به منظور ارزیابی تحمل به یخ زدگی چند گونه شبدر (Trifolium spp L.) آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت آزمایش فاکتوریل با چهار تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل دو تاریخ کاشت (28 شهریور و 27 مهر)، چهار گونه شبدر قرمز T. pratense، سفید T. repense، ایرانی T. resupinatum. (گونه های پاییزه) و شبدر لاکی T. incarnatum (گونه بهاره) و هشت دمای یخ زدگی (صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18-، 21- درجه سانتی گراد) بود. درصد نشت الکترولیت-ها از برگ و طوقه اندازه گیری و بر اساس آن دمای کشنده 50 درصد نمونه ها برای برگ (LT50el(L)) و طوقه (LT50el(C)) تعیین شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل تاریخ کاشت، گونه و دماهای یخ زدگی بر درصد نشت الکترولیت ها از برگ معنی دار بود، به طوری که در گونه های پاییزه در تاریخ کاشت 28 شهریور درصد نشت الکترولیت ها کمتر از تاریخ کاشت 27 مهر بود، اما در گونه بهاره، گیاهان تاریخ کاشت 27 مهر نسبت به تاریخ کاشت 28 شهریور درصد نشت الکترولیت کمتری داشتند. در شبدرهای قرمز و ایرانی کاهش دما تا 12- درجه سانتی گراد و در شبدر سفید و لاکی کاهش دما به کمتر از 15- درجه سانتی گراد سبب افزایش درصد نشت الکترولیت ها از طوقه شد. کمترین LT50el(L) در تاریخ 28 شهریور، در گونه های قرمز و ایرانی و بیشترین آن در گونه لاکی مشاهده شد، درحالی که در تاریخ کاشت 27 مهر کمترین مقدار آن در گونه های ایرانی و لاکی و بیشترین آن در گونه قرمز بود.

تاریخ کاشت, خوسرمایی, طوقه, نشت الکترولیت ها