صفورا اژدری - دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی فرانسه، دانشگاه علامه طباطبائی
نوید اعطارشرقی - استادیار مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

دیرینه شناسی، دانش نوینی در حوزه ترجمه شناسی و روشی برای نقد آثار ادبی است. مهم ترین کارکردهای این علم، مطالعه تکوینی و تطبیقی ترجمه، تحلیل آن بر اساس تئوری های ترجمه، آشکار کردن رویکردهای اصلی مترجم از قبیل اوضاع سیاسی، اعتقادی و فرهنگی جامعه و نیز رویکردهای ادبی زمان وی می باشد که بدان ها عوامل برون متنی اطلاق می شود. این رویکردها همچنین شامل نگاه مترجم به متن اصلی و سبک اثر و تاثیرات وی از عوامل برون متنی می باشد. بدین ترتیب علم دیرینه شناسی در بررسی و نقد ترجمه یک اثر وجوهی را که از دید مورخان، جامعه شناسان و حتی زبان شناسان مخفی مانده شناسایی کرده، به تمامی از متن ترجمه استخراج می کند و در واقع به خوانش گفتمانی که مترجم به کار برده است می پردازد. در این نوشتار به بررسی دیرینه شناختی ترجمه نمایشنامه کالیگولا به قلم آلبر کامو در سال 1938 و ترجمه پری صابری می پردازیم و به پرسش هایی در خصوص انگیزه و پیشینه ی فکری مترجم در انتخاب اثر و چگونگی تاثیر عوامل برون متنی در ترجمه پاسخ می گوییم و می کوشیم دریابیم که آیا بین نویسنده و مترجم قرابتی فکری وجود داشته است با مشاهده این تاثیرات و مقایسه و مقابله متن اصلی و متن ترجمه شده به این نتیجه می رسیم که جامعه خوانندگان نویسنده و مترجم هر دو در انتظار تحولاتی اساسی و دگرگونی هایی بوده اند و مترجم به این دلیل که اطمینان داشته خوانندگانش توانایی برقراری ارتباط با این اثر را دارند دست به ترجمه این کتاب زده است.

نقد دیرینه شناختی، آلبر کامو، پری صابری، آنتوان برمن، میشل فوکو