سیده شکوفه جمالی - کارشناس ارشد پژوهش هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
زهرا خجسته فر - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر

هر اثر هنری در جریان تولید اثر توسط هنرمند با توجه به سوابق آثار تولیدی معاصر و یا پیش از خود، دستخوش تغییرات و یا تاثیر پذیری مستقیم گشته و معانی آغازین تولید اثر، همراه معانی پیش از خود، مسیری ناب و خالص را جستجو می کند و از همین منظر اثری، هنری، منفرد و شگفت انگیز خلق می گردد. پارچه های دوران صفوی، آثاری درخشان و خارق العاده از هنر ایرانی را به دنیا عرضه کرده اند که مشابه آن شاید هرگز تکرار نشده باشد. در این مقاله چگونگی شکل پذیری صورت تمثیلی نقوش در بافته ها و پارچه سازی صفوی به فراخور سبک شناسی نگاره های همان دوران به عنوان مسئله تحقیق بررسی گشته است. بازنمایی نقوش پارچه ها در مصورسازی نگاره ها، نیز تاثیرپذیری نمادین پارچه سازی و نقوش مرتبط با آن از نگاره های همزمان و هنرمندان مشترک و در آخر جنبه های روایی، مثالی و تئاتریکال پارچه ها و فضای اشرافی دوران به عنوان فرضیه های قابل بررسی به چالش کشیده شده اند. تحقیق با هدف دستیابی به ارزش های بصری و جلوه های تئاتریکال و با یادآوری عالم مثل نگارگری ایرانی و تطبیق آن با تصاویر منسوجات و پوشاک دوران صفوی، به مدد مطالعات کتابخانه ای و با روش کاملا مقایسه ای و توصیفی، به تحلیل اعتباری فرضیه ها پرداخته است. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که منسوجات صفوی با تاثیر پذیری مستقیم از آثار نگارگری صفوی و با هویت و معنای مثالی، رمزی و روایت گونه آثار، جلوه هایی تئاتریکال از بهشت ایرانی را به نمایش می گذارند.

نقوش تزئینی- پارچه بافی- رمزگرایی، مثالی