معصومه مهدوی - دانشجوی زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
سید بابک فرزانه - استاد زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات
لیلا قاسمی حاجی آبادی - استادیار زبان و ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار

باززایی، بازآفرینی و دگردیسی اسطوره، از شیوه های استفاده شاعران معاصر از اسطوره است؛ بدین معنا که شاعران، متناسب با مقتضیات زمانه و مضامین مد نظر خویش، به تغییر در جزء یا اجزایی از یک اسطوره و دخل و تصرف در آن می پردازند. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن نشان دادن اسطوره های دگردیسی شده و شیوه های این دگردیسی در اشعار سیاب، به بررسی زمینه ها و اهدافی می پردازد که موجب دگرگونی اسطوره ها در سروده های این شاعر شده اند. با توجه به پیشگامی سیاب در شعر آزاد عرب و بهره گیری فراوان او از اسطوره ها، این بررسی می تواند علاوه بر نمایاندن جنبه های جدیدی از رویکرد شاعری سیاب، بخش مهمی از شیوه ها و دلایل دگردیسی اسطوره ها را در شعر معاصر عرب نشان دهد. نتایج این پژوهش دخل و تصرف سیاب در اسطوره ها، انواع گوناگون اسطوره ها، اعم از ملی، یونانی و دینی بودن آن ها را نشان می دهد؛ همچنین افزودن عناصری به اصل اسطوره، تغییر ماهیت و کارکرد شخصیت های اسطوره ای و نیز تغییر در اجزای مختلف اسطوره به ویژه در پایان بندی آن، از عمده ترین شیوه های دگردیسی اسطوره ها در سروده های سیاب است. انطباق هرچه بیشتر اسطوره ها با وضعیت عصر حاضر، اندیشه ها و اغراض شاعر و نیازهای سیاسی اجتماعی را نیز باید از مهم ترین اهداف سیاب در دگردیسی اسطوره ها دانست.

سیاب, اسطوره, دگردیسی, بازآفرینی تلفیقی, مضامین سیاسی اجتماعی