محمد علی چگینی - استاد یار موسسه تحقیقات چغندرقند
سلیم فرزانه - کارشناس ارشد ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل
سعید صادق زاده - استاد یار موسسه تحقیقات چغندرقند
داریوش فتح اله طالقانی - دانشیار موسسه تحقیقات چغندرقند

به منظور تعیین زمان مناسب کاشت ریشه‎چه و برداشت بذر چغندرقند، ریشه‎چه‎های رقم شیرین در قالب کرت های یک بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال های زراعی 1383 تا 1384در مزرعه آلاروق اردبیل کشت شد. عامل تاریخ کاشت در چهار سطح از 15 اسفند با فواصل زمانی 15 روز به کرت های اصلی و زمان برداشت با چهار سطح 15، 30، 45 و 60 روزه به کرت های فرعی انتساب داده شد. توضیح این که شروع اولین برداشت 15 روز پس از پس از 50 درصد گل‎دهی بوده است. نتایج نشان داد بیشترین تعداد ساقه اصلی (7/2 عدد) و شاخه فرعی (4/42 عدد) به ترتیب مربوط به تاریخ کاشت دوم و اول بود. ارتفاع بوته از 03/128 سانتی متر در تاریخ کاشت اول به 5/106 سانتی متر در تاریخ کاشت چهارم کاهش یافت. وزن خشک کل بوته در تاریخ کاشت اول، دوم، سوم و چهارم به ترتیب 6/389 ، 14/409 ، 9/344 و 9/300 گرم بود. بیشترین عملکرد بذر خام و ضریب استحصال بذر استاندارد در تاریخ کاشت اول بدست آمد. تاریخ برداشت روی عملکرد بذرخام، اندازه بذر و درصد پوکی اثر معنی دار داشت. هم چنین نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بذرخام 8/2735 کیلو گرم در هکتار و درصد بذرهای با اندازه 5/4-5/3میلی متر غربال گرد (با 3/36 درصد) از تیمار برداشت سوم بدست آمد تاریخ برداشت اول از بیشترین درصد پوکی (2/17) برخوردار بود. توصیه می‎شود ریشه‎چه چغندرقند در اولین فرصت (قبل از فروردین) کشت و بذر حداقل 45 روز پس از 50 درصد گل دهی برداشت شود.

بذر چغندرقند, تاریخ کاشت, تاریخ برداشت, صفات فنولوژیکی, صفات ریخت شناسی, صفات کمی و کیفی بذر