کلثوم عبداللهی - دانشجو دکتری علوم خاک گرگان
سید علیرضا موحدی نایینی - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزی گرگان
مجتبی بارانی مطلق - دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه علوم کشاورزیگرگان
پونه ابراهیمی - استاد گروه شیمی دانشگاه گلستان

سابقه و هدف: افزایش حضور آفت کش ها در منابع آب های زیرزمینی، این مساله را به یکی از مهمترین موضوعات مورد بحث جهان تبدیل نموده است. آلودگی آب های زیرزمینی نه تنها سلامت انسان را تحت تاثیر قرار می دهد بلکه هنگامی که برای آبیاری گیاهان استفاده می شود می تواند به عنوان منبع آلودگی زنجیره غذایی عمل کند، به همین جهت گزینش راهبردهای مدیریتی با توجه به شناخت عوامل موثر بر سرنوشت آفتکشها در خاک بسیار ضروری است. مواد و روشها : در این تحقیق مواد اصلاح کننده آلی ( کود دامی و بایوچار ) در سطح یک درصد به خاک اضافه شد و تاثیر تیمارهای آزمایش خاک (T)، خاک + کود دامی (TM)، خاک + بایوچار (TB) بر جذب، و آبشویی آفتکش متری بیوزین مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش جذب با روش پیمانه ای (Batch) و آزمایش آبشویی با روش ستونهای خاک در شرایط رطوبتی اشباع و غیر اشباع با دو تکرار انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد جذب سطحی علفکش متریبیوزین در تیمار TM و TB نسبت به تیمار خاک بالاتر بود همدمای جذب سطحی آفتکش در تیمارهای آزمایش با مدل فروندلیچ مطابقت داشت و ثابت فروندلیچ (Kf) آفتکش متربیوزین برای تیمارهایT، TM و TB به ترتیب برابر 1.2، 2.3 و 2.6 بود که در تیمارهای TM و TB حدود 70 درصد بالاتر از تیمار شاهد بود. ضریب کربن آلی نرمال شده (Koc) آفتکش متربیوزین در تیمارهای TM و TB بیشتر بود. بر اساس آنالیز آماری داده های آزمایش همبستگی مثبت و معنی داری بین ضریب جذب (Kf) با کربن آلی تیمارها مشاهده شد (r=0.99) که این رابطه در تیمار کود دامی و بایوچار معنی دار بوده است (p<0.05). براساس نتایج آزمایش آبشویی، کاربرد کود دامی و بایوچار در سطح یک درصد در خاک سبب کاهش حرکت رو به پایین آفتکش متزیبیوزین و ماکزیمم غلظت آن در زه آب شد. میزان کل آفتکش بازیابی شده در تیمارهای TB,TM,T به ترتیب برابر 77، 50 و 47 درصد میزان اولیه آفتکش کاربردی بود. همچنین ماکزیمم آفت کش بازیابی شده در شرایط غیر اشباع در تیمار خاک (T) 27 درصد، در تیمار بیوچار(TB) 10 درصد و در تیمار کود دامی (TM) 13 درصد نسبت به شرایط اشباع کاهش داشته است. نتیجه گیری کلی : این مطالعه نشان داد استفاده از اصلاح کننده کود دامی و بایوچار سبب افزایش جذب سطحی و کاهش حرکت و آبشویی آفتکش متربیوزین در ستونهای خاک نسبت به خاک بدون مواد اصلاح کننده شد افزایش جذب و کاهش آبشویی آفتکش درتیمار بایوچار بیشتر بود که با توجه به جدید بودن کاربرد بایوچار ، می توان از مزایای آن در سطح استان و توسعه پایداری در کشاورزی کشور بهره جست. درک بهتر مزایای کاربرد بیوچار نیازمند بررسی های دراز مدت و مستمر در مباحث زراعی و زیست محیطی می باشد.

آلودگی خاک , جذب سطحی , بایوچار , آبشویی آفتکشها