مجید فولادیان - استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

امروزه خیریه ها با فعالیتهای غیردولتی و غیرانتفاعی و داوطلبانه در جهت رفاه و خدمات عمومی به انجام فعالیت میپردازند و هدفشان کاهش دردها و افزایش منافع فقرا و محیطزیست و تامین خدمات اجتماعی است . خیریه ها در ایران به دلیل نوپایی خود دچار مسائل و مشکلاتی هستند ، اگرچه در نگاه اول ، همواره بحثهایی چون کمبود اعتبار و مسائل و مشکلات مالی بهعنوان نقطه سنگینی موانع موجود درراه فعالیت این سازمانها خودنمایی کرده است اما به نظر میرسد مهمترین مسائل پیش روی آنها مربوط به مشکلات درون خود سازمانها است . مشکلاتی که با توجه به ساختار سازمانها طبیعی مینماید ولی میتوان با به کارگیری راهبردهای مناسب و اثرگذار برای غلبه بر آنان ، موجبات کارایی هر چه بیشتر سازمانهای مردمنهاد را فراهم نمودو آسیبها را شناسایی و آنها را مرتفع کرد تا زمینه های رشد و شکوفایی این سازمانهای مردمنهاد را نظارهگر باشیم.هدف اصلی در این تحقیق بررسی آسیبها و چالشهای پیش روی موسسات خیریه استان خراسان رضوی است. بر این اساس به بررسی دلایل و چرایی ناکارآمدی این موسسات در استان پرداخته شده است. برای تحقق اهداف تحقیق حاضر با مسئولین 23 موسسه خیریه در سطح شهر مشهد مصاحبه های عمیق صورت گرفته است. نتایج مصاحبه ها با استفاده از روش کدگذاری داده محور مورد تجزیهوتحلیل قرارگرفته است. بر نتایج پژوهش میتوان عملکرد سازمانهای دولتی را در سه سطح عاملیتی، فرایندی و ساختاری موردبررسی قرارداد.در سطح عاملیتی نوع فعالیت سازمانهای خیریه مورد موسسات موردبررسی دارای مدیران و کارکنان توانمندو دارای ازخودگذشتگی و ایثار میباشند. در سطح فرایندی با مباحثی همچون کیفیت مالی، کیفیت اطلاع رسانی و عوامل مربوط به مردم روبهرو هستیم.کیفیت مالی موسسات خیریه موردبررسی نامطلوب،کیفیت اطلاعرسانی ضعیف و استقبال مردم خوب و اعتماد مردم به این موسسات کم هست. شاید در کنار هم قرار گرفتن استقبال زیاد مردم از موسسات خیریه و اعتماد کم مردم به موسسات خیریه نشانگر عدم توافق در خیرین برای کمک به موسسات خیریه هست.در سطح ساختاری نیز با ارتباط موسسات خیریه با سایر نهاد و سازمانهای دولتی و تاثیر این موسسات بر سیاستها و برنامه های دولت روبهرو هستیم. همانطور که داده های مستخرج از مصاحبه ها نشان میدهد ارتباط موسسات خیریه با سازمانهای دولتی ضعیف و نامناسب است.

موسسات خیریه،آسیب شناسی، عاملیت، فرایند، ساختار