منصور شادکام
حسین سراوانی
منیژه عزتی رستگار

مقدمه: بیماری RP نام گروهی از بیماریهای چشمی ژنتیکی است که شبکیه را مبتلا میکند. کاهش دید در بیماری آرپی تدریجی اما پیشرونده است و معمولا افراد مبتلا این بیماری دید خود را به طور کامل از دست نمی دهند.از دست دادن فرمانده حس،یعنی بینایی پدیده ای نیست که به راحتی آن فرد با آن سازگاری پیدا کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر کاهش طرحوارههای ناسازگار در دانشجویان کم بینای آرپی دانشگاه های تهران انجام گرفت. روش کار: این پژوهش طرحی نیمه آزمایشی تک گروهی با پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری می باشد. به این منظور از بین دانشجویان کم بینای آرپی در مقطع کارشناسی دانشگاه های دولتی شهر تهران که بانک اطلاعاتی آن ها نزد انجمن نابینایان و کم بینایان ایران موجود می باشد، با روش نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. این افراد فرم کوتاه 90 سوالی پرسشنامه طرحواره یانگ را در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 2ماهه پر کردند. برای بررسی تاثیر شیوه درمانی بر کاهش طرحواره های ناسازگار این افراد، از آزمون غیر پارامتری فریدمن برای گروه های وابسته و در تعقیب آن برای مقایسه های زوجی گروه ها از آزمون ویلکاکسون رتبه ای استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد نمرات طرحواره افراد پس از شرکت در طرحواره درمانی به طور معنی داری کاهش یافته و این کاهش در مرحله پیگیری نیز معنی دار باقی ماند. قابل توجه اینکه نمرات طرحواره در مراحل پیگیری نسبت به پس آزمون کاهش معنی داری نداشت. نتیجه گیری: روش طرحواره درمانی به عنوان روشی مناسب جهت کاهش طرحواره های ناسازگار در افراد کم بینای آرپی توصیه میشود و احتمالا بتواند نوعی پیشگیری ثانویه از پیامدهای ناشی از درد در این افراد فراهم کند. سیاری از طرحواره ها در سال های اول زندگی شکل می گیرند، به حرکت خود ادامه می دهند و در تجارب بعدی زندگی کاملا حضور می یابند و افرادی که به علت بیماری ژنتیکی آرپی و غیرمنتظره بینایی کامل خود را از دست می دهند عملا وارد یک دنیای دیگری می شود لذا بازسازی تجربیات زندگی قبل از این اتفاق تا حدی در سازگاری فرد کم بینای آرپی می تواند اثربخش باشد البته باید در نظر بگیریم که طرحواره درمانی برای درمان جنبه های مزمن منش شناختی اختلالات روانی طراحی شده است و برای کاهش علائم حاد مثل افسردگی های شدید مناسب نیست.