سیدمرتضی موسوی نوکنده - استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس
شعبان قلندرآیشی - استادیار دانشکده علوم پایه و فنی مهندسی، دانشگاه گنبدکاووس

کانالهای بتنی با عمر زیاد موجب حفظ دبی آب در دهانه های ورودی تا خروجی کانالها میشوند. دستیابی بیشتر اراضی زراعی و بهره مندی محصولات کشاورزی و توسعه این بخش از نتایج دخالتهای انسانی در طبیعت است . این کانالها مانع نفوذ آب به داخل خاک و دسترسی موجودات زنده و پوششهای گیاهیمخصوصا0 درختان مسیر مانند لرگ به آب میشوند. در این تحقیق متغیرهای قطر برابرسینه، ارتفاع کل، وضعیت سلامتی و زنده مانی تمامی درختان لرگ در نواری به عرض 25 متر در دو طرف مسیر نهر طبیعی و کانال بتنی انتقال آب اندازهگیری و بررسی شد. هدف این مطالعه بررسی اثرات احداث کانال بتنی بر شادابی گونه های لرگ و زنده مانی آنها بوده که یک متغیر رتبهای است و از روش رگرسیون لجستیک ترتیبی برای تجزیهوتحلیل عوامل موثر بر شادابی درختان لرگ استفاده گردید. تمامی آنالیزهای آماری و برازش مدلها با استفاده از نرمافزار آماری R انجام شد. نتایج نشان داد احتمال وجود درختان با درجه شادابی بیشتر (درجه (1 در نزدیکی نهر طبیعی بیشتر است و بافاصله گرفتن از محور آن تا 25 متر از تعداد آنها کاسته میشود. شانس قرار گرفتن درختان با شادابی بیشتر در حاشیه نهر طبیعی 16/48 برابر نسبت به درختان لرگ واقع در حاشیه کانال بتنی است . مقایسه درختان خشکیده (درجه سه) در طرفین کانال بتنی و آبراه ه طبیعی نشان داد که خشکیدگی درختان بافاصله از محور نهر طبیعی بیشتر ولی احتمال مشاهده درختان خشکیده در فواصل مختلف از کانال بتنینسبتا0 یکسان است که نشاندهنده قطع جریان آب در پای درختان لرگ پس از احداث کانال بتنی است. توسعه بخش کشاورزی با دخالتهای انسانی در طبیعت که افزایش تولید را به همراه دارد موجب ناپایداری اکوسیستم جنگلی و حذف گونه های طبیعی میگردد.

زنده مانی، نهر طبیعی، کانال بتنی، رگرسیون، ناپایداری اکوسیستم