صابر خسرونژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران
حسام قدوسی - عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه زنجان
کرامت اخوان - استادیارپژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل(مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

آبیاری سطحی سنتی به­دلیل سادگی آن یکی از روش­های معمول آبیاری می­باشد. در این روش با برداشتن قسمتی از دیواره کانال انتقال، آب وارد جویچه­ها می­گردد اما گاهی اوقات نیز برای این­کار از سازه ساده­ای به­نام سیفون استفاده می­شود. این تحقیق جهت ارزیابی و مقایسه دو روش آبیاری سطحی سنتی و سازه­ای(سیفون) در سال زراعی 1396 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان انجام گردیده است. به­این منظور دوقطعه زمین انتخاب و در قطعه اول از روش سطحی سنتی و در قطعه دوم از سازه سیفون در کشت ذرت استفاده شد. نتایج تحقیقات نشان ­داد در ده نوبت آبیاری انجام شده آب مصرفی در روش سازه­ای 1251 مترمکعب کمتر از روش سنتی می­باشد. همچنین متوسط سرعت پیشروی آب در طول فاروها در روش آبیاری سازه­ای 18/0 متر در دقیقه بیشتر از روش سنتی می­باشد. مقادیر کارایی مصرف آب و راندمان آبیاری نیز به­ترتیب در روش آبیاری سنتی برابر 01/1 و 61 درصد و در روش آبیاری سازه­ای برابر 2/1 و 71 درصد تعیین گردید و عملکرد تولید محصول در دو روش نیز تقریبا یکسان به­دست آمد. در مجموع می­توان چنین بیان نمود که علی­رغم برابری عملکرد محصول، روش آبیاری سازه­ای به­دلیل صرفه­جویی در مصرف آب و افزایش راندمان آبیاری نسبت به روش سنتی برتری دارد.

آبیاری سطحی, راندمان آبیاری, کارایی مصرف آب, مدیریت آبیاری