مژگان قربانی - دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس

جنگ و صلح مهم ترین موضوعاتی هستند که به رشته روابط بین الملل شکل داده اند. بنابراین هر یک از رویکردهای نظری این رشته تفاسیر و قرائت های مختلفی از این دو پدیده ارائه داده اند. سوال اصلی این مقاله این است که آیا فرانظریه رئالیسم درباره مفهوم جنگ و صلح رو به پیشرفت بوده است یا رو به زوال در این مقاله نویسنده طبق روش شناسی علمی لاکاتوش رئالیسم را به مثابه یک فرانظریه در نظر می گیرد که شامل طیفی از رئالیسم کلاسیک، نئورئالیسم، رئالیسم تدافعی و تهاجمی، رئالیسم نئوکلاسیک و رئالیسم هژمونیک می شود. بنابراین نویسنده در ابتدا مبانی نظری برنامه پژوهشی لاکاتوش را براساس متون اصلی آن توصیف می کند سپس برنامه پژوهشی رئالیسم را در شرایط لاکاتوشی بازسازی می نماید و مفروضات هسته سخت و رهنمون سلبی و ایجابی و پیشرفت های آن را شناسایی می کند. در نهایت نویسنده استدلال می کند که با توجه به معیارهای لاکاتوش برای پیشرفت یک فرانظریه که اعم از وجود امر بدیع و قدرت پیش بینی است، فرانظریه رئالیسم در مورد جنگ و صلح رو به پیشرفت است و ما شاهد نوعی تغییر درون برنامه ای در فرانظریه رئالیسم هستیم.

جنگ، صلح، رئالیسم، فرانظریه، روش لاکاتوش