محمد شریفی - استادیار دانشگاه مازندران
مصطفی قاسمی - کارشناسی ارشد علوم و قران و حدیث دانشگاه مازندران

در قرآن مجید در شش آیه، کلمه قرض، مقرون به وصف حسن است و در آنها ذات باری تعالی گیرنده قرض شمرده شده و برای این عمل، پاداش مضاعف در نظر گرفته شده است. در روایات نیز به جنبه های مختلف این مقوله پرداخته شده است. هر چند قرضدهنده، مال را به ظاهر به شخص قرضگیرنده میدهد و نه به خدا؛ ولی خداوند در قرآن، خودش را طرف قرض میداند؛ گویا قرض، مستقیم به او داده میشود و اوست که مال قرض را میگیرد. هدف از برقراری قرض الحسنه ای که از آن به وام نیکو تعبیر شده است، رفع نیازهای اساسی افراد است. این نوشتار، سعی دارد با روش توصیفی – تحلیلی، با استفاده از منابع روایی و تفسیری، ماهیت قرض الحسنه را مورد توجه قرار دهد. نتایج پژوهش، گویای این است که آیاتی که در آن از لفظ قرض ، استفاده و به صفت حسن ، مقرون شده است، فقط بر قرض الحسنه مصطلح، دلالتی ندارد؛ بلکه هرگونه انفاق؛ از جمله، جهاد در راه خدا را هم شامل میشود؛ گرچه قرض الحسنه مصطلح و فقهی را نیز در بر میگیرد. با بررسی انجام شده آیات و احادیث در مورد قرض الحسنه را به چهار گروه میتوان تقسیم نمود، که عبارتند از: .1 تشویق به عرضه وجوه .2 انذار از عدم عرضه .3 رفع مشکل عرضه .4 کنترل تقاضا.

قرض الحسنه، قرض ربوی، انفاق، وام نیکو