گلناز حاجی مرادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مجتمع پدافند غیر عامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
آرمین رجب پور - دانشجوی کارشناسی ارشد، مجتمع پدافند غیر عامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
فیروز رنجبر - دانشیار، مجتمع پدافند غیر عامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

خطوط حمل و نقل از مهم ترین شریان های حیاتی محسوب میشوند که بخصوص بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات، تخلیه مجروحان و آسیب دیدگان تاثیر بسزایی دارند. بنابراین تلاش برای ارزیابی میزان آسیب پذیری و برنامه ریزی برای کاهش این آسیب ها امری ضروری میباشد. با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خاورمیانه این کشور همواره در معرض تهدیدات انسان ساخت و عملیات خرابکارانه قرار دارد. همچنین پیامد های سوانح طبیعی، چه به دلیل زمین لرزه و طوفان، چه ناشی از خشکسالی و سونامی میتواند به فاجعه بیانجامد. اگر چنین شود، تهدیدات و سوانح به خودی خود نیمی از فاجعه اند. نیمی دیگر ارتباط تنگاتنگی با شرایط زندگی مناطق آسیب دیده و گزینه های سریع برای امداد رسانی دارد. همچنین با توجه به پیچیدگی مسیر ها، سلسله مراتب و نقش معابر در بهبود شرایط بحران و یا تشدید بحران برنامه ریزی برای خطوط حمل و نقل زمینی همچون خطوط راه آهن، مترو، تونل ها، پل ها و... موجب امداد رسانی به موقع در زمان حادثه و کاهش تلفات جانی و مالی ناشی از آن میشود. اتوبان زین الدین یکی از شریان های بسیار مهم میباشد که شرق به غرب را متصل کرده و هر روزه دسترسی هزاران اتوموبیل به نقاط مختلف را مهیا ساخته است. در این مطالعه به بررسی ویژگی های این اتوبان در زمینه امداد رسانی و کیفیت مدیریت بحران پرداخته شد. این تحقیق کاربردی بوده و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی میباشد و برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای، مشاهده میدانی و عینی و همچنین انجام مصاحبه استفاده شده است. در ادامه با استفاده از تکنیک نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها1،یافته ها مورد بررس قرار داده شده اند.

استحکامات زیر ساختی2، بحران3، مدیریت بحران4، مدیریت حمل و نقل اضطراری5، آسیب پذیری