رضا مهدی - عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
سپیده بارانی - مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش های فنی و حرفه ای دانشگاه فنی و حرفه ای

در جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه گذشته به سبب تقاضاهای اجتماعی و سیاسی و حتی اقتصادی، سرمایه گذاری قابل توجهی در آموزش عالی و تاسیس نهادهای مختلف آموزشی، پژوهشی و فناوری انجام شده است. با توجه به روند رشد جمعیت و ضرورت ارتقای بهره وری منابع، اشتغال پذیری فارغ التحصیلان نهادهای علمی و کمک این نهادها به توسعه استانی، منطقه ای و ملی، ساماندهی آموزش عالی به یک اجبار (گزینه بدیهی) تبدیل شده است. با این وجود، به سبب برخی ملاحظات سیاسی و اقتصادی و شیوه حکمرانی، امکان تجمیع فیزیکی و تسهیم امکانات و منابع نهادها و سازمان های آموزش عالی وجود ندارد. حتی، در صورت تجمیع نهادهای آموزش عالی، برخی موسسات به کلی نابود و برخی دیگر حاکم و جایگزین آنها خواهند شد. به عبارتی، شرایط اقتصادی- سیاسی موجود اجازه نمی دهد که ساماندهی آموزش عالی از طریق تجمیع دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی فعال در یک استان، منطقه و زیست بوم اتفاق بیفتد. بنابراین در چنین موقعیت دشواری، بهترین راهکار و سناریو برای ساماندهی آموزش عالی عدم ورود و مداخله در منافع اقتصادی و سیاسی نهادهای آموزش عالی موجود و صرفا ایجاد هماهنگی و هم افزایی در فعالیت آنهاست. چنین ایده ای می تواند ایده اداره و حکمرانی هماهنگ و همسو شبیه ساز و کار هیاتهای هماهنگی نهادهای آموزش عالی دریک استان یا یک منطقه باشد. این هیات ها می توانند همانند هیات های امنا، با گستره جغرافیایی محدود در یک استان یا حداکثر در یک منطقه، هماهنگ کننده نهادهای مختلف و متنوع باشند. ترکیب این هیات ها می تواند شامل مقامات دولتی استانی و ملی، خصوصی، علمی و سیاسی شامل استانداران، فرمانداران، روسای دانشگاه ها، صاحبان صنایع و کسب و کار، اعضای هیات علمی و نظایر این ها باشد. بخشی از وظایف این هیات ها بدون مداخله در امور مالی و معاملاتی و تشکیالتی هر یک از نهادها می تواند شامل محدودسازی برنامه های آموزشی منجر به مدرک، تصدیق و تایید فعالیت نهادهای موجود یا گسترش نهادهای جدید، نظارت بر سازوکارهای تضمین کیفیت، تصویب و پایش رسالت های نهادی، اطمینان از هماهنگی و همکاری نهادهای آموزش عالی، اطمینان از عملیات منطبق با اولویتهای استان و نفع عمومی و توصیه و تضمین برای به اشتراک گذاری امکانات و منابع نهادهای موجود، باشد.

آموزش عالی، تجمیع نهادهای آموزش عالی، هیات هماهنگی، ساماندهی آموزش عالی.