جهانبخش میرزاوند - استادیار بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زرقان، ایران

گندم و برنج دو محصول عمده زراعی استان فارس میباشند. در برنجزارهای این استان گندم کشت دوم بعد از برنج است.از آنجایی که در شرایط غرقاب قابلیت استفاده و دسترسی به عناصر فسفر و روی تغییر مییابد لیکن بررسی اثرات باقیمانده آنها در کشت دوم بسیار مهم است. به منظور بررسی اثر باقیمانده کود فسفر و روی بر عملکرد و ترکیب شیمیاییدانه گندم، پژوهشی مزرعهای در سه سال زراعی به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سهتکرار در منطقه کوشک فارس اجرا شد. تیمارها شامل چهار سطح فسفر از منبع کود سوپرفسفات تریپل (صفر، 100،200 و 300 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور دوم شامل چهار سطح روی از منبع سولفات روی (صفر، 20، 40 و 60 کیلوگرمدر هکتار) بودند. نتایج نشان داد غلظت عناصر فسفر، آهن، منگنز، مس و پروتئین در دانه گندم با افزایش غلظت اثر باقیمانده فسفر در خاک و به دلیل کاربرد مستقیم 300 کیلوگرم در هکتار کود فسفر در کشت برنج افزایش یافت. همچنین،افزایش اثر باقی مانده روی در خاک تا 60 کیلوگرم در هکتار با افزایش غلظت عناصر روی، منگنز و کاهش غلظت عناصرفسفر، آهن و پروتئین دانه گندم همراه شد. علاوه براین، بیشترین عملکرد دانه گندم (بیش از 6300 کیلوگرم در هکتار)در شرایط اثر باقی مانده کاربرد مستقیم 200 و 40 کیلوگرم در هکتار کود فسفر و روی در کشت برنج به دست آمد. درتناوب برنج-گندم، جهت حفظ پتانسیل عملکرد، بهبود ترکیب شیمیایی دانه و کاهش کاربرد مستقیم کودهای شیمیاییدر کشت گندم کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار فسفر از منبع سوپرفسفات تریپل و 60 کیلوگرم در هکتار روی از منبعسولفات روی به صورت مستقیم در کشت برنج و در یک خاک آهکی قابل توصیه است.

باقیمانده کود، رابطه آنتاگونیستی، عناصر ریز مغذی، سوپرفسفات تریپل، سولفات روی