علیرضا خداشناس - استادیار پژوهش، دکترای اکولوژی گیاهان زراعی- استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران

روند کنونی مصرف آب در بخش های مختلف از جمله کشاورزی در استان خراسانرضوی موجد نگرانی های جدی در زمینه دوام کمیت و کیفیت آب قابل دسترس برایتامین نیازهای آینده ای ن هچندان دور است. به منظور دستیابی به رویکردی برای کاهشمصرف آب در بخش کشاورزی استان، مطالعه ای 4 ساله در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی طرق در مشهد انجام شد. در سال های انجام مطالعه، آزمایشات تکرارداربه صورت کر تهای ی کبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار بهاجرا درآمد به گونه ای که تاریخ های کاشت به عنوان کرت های اصلی و تنوعی از ارقامگندم از طریق کرت های فرعی مورد بررسی قرارگرفتند. میانگین عملکرددانه کشت انتظاردر سال های سوم و چهارم آزمایش به ترتیب 4682 و 4605 کیلوگرم در هکتار بود که درمقایسه با میانگین عملکرددانه کشت پاییزه (شاهد) سال سوم (6346 کیلوگرم در هکتار) بهترتیب 26/2 درصد کاهش یافت در حالی که 3 نوبت آبیاری پاییزه (معادل 43درصد کاهش در آبیاری) از چرخه تولید حذف شد. نتایج حاکی از آن است که گرچه باکوتاه شدن فصل رشد، عملکرددانه کاهش می یابد اما در شرایط کشت انتظار پتانسیلتولید دانه مناسب است. در یک نگرش کلی نتایج سال های مختلف انجام آزمایش نشان میدهد که انتخاب مطلوب برای تاریخ کاشت گندم با حذف آبیاری های پاییزه، کشت انتظاراست اما این دامنه می تواند تا اول اسفندماه نیز ادامه یابد، گرچه توصیه همان تاریخ کاشتمطلوب است. انتخاب ارقام سازگار با این شرایط نیز اولویت بعدی برای تضمین موفقیت تولید است و در این رابطه ارقام بهاره، به ویژه ارقام بهاره زودرس بر سایر ارقام اولویت دارند.

گندم، فصل رشد، آب، پایداری تولید