محمدسعید همتی - کارشناسی ارشد، مهندسی کشاورزی-زراعت، شرکت کشت و صنعت پیوند خاوران، هلدینگ کشاورزی و دامپروری فردوس پارس

در کشور خشک و نیمه خشک ایران تغییر الگوی کشت و نیل به سمت کشت محصولات متحمل به شرایط کم آبی ضروری به نظر می رسد. کم آبیاری یکی از روش های مدیریت آبیاری است که در آن با کاهش درصدی از آب توصیه شده بتوان به محصول ایده آل دست یافت. به منظور بررسی کشت برخی از ارقام مقاوم دیم و آبی غلات (گندم و جو) در سال 1397 در شرکت کشت و صنعت پیوند خاوران واقع در استان خراسان جنوبی با جمع آوری ارقام اصلاحی بروز دیم و آبی غلات از سراسر کشور، با هدف ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد این ارقام در شرایط کم آبیاری، دو آزمایش مجزا بر پایه طرح کاملا تصادفی (CRD) و بلوک کامل تصادفی (RB) در سه تکرار و در دو مکان از واحد های زراعی تحت پوشش شرکت طراحی و اجرا شد. نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که در هر دو آزمایش بین ارقام مورد بررسی برای بیشتر صفات اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد که نشان دهنده برتری برخی از تیمار ها در شرایط تنش است. براساس نتایج مقایسه میانگین تحت شرایط کم آبیاری در میان ارقام مورد بررسی در کشت پاییزه گندم؛ به ترتیب ارقام آذر 2 و کریم ( کشت پاییزه) با عملکرد دانه معادل 5010 و 4983 کیلوگرم در هکتار و در کشت بهاره این محصول رقم آفتاب به میزان معادل 5700 و نیز رقم کریم به میزان معادل 5328 کیلوگرم در هکتار بیشترین برتری را نشان دادند. نتایج نشان داد که در بین ارقام گندم از لحاظ صفت عملکرد بیولوژیک در سطح احتمال یک درصد دارای اختلاف معنی داری بودند. بطور کلی مشاهده شد برای محصول گندم به ترتیب ارقام آفتاب (کشت بهاره)، سرداری، آذر 2 و اوحدی دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک و رقم سیروان کمترین میزان این شاخص را داشت. در بین ارقام جو از نظر صفت عملکرد دانه و عملکرد بیوماس اختلاف معنی داری مشاهده نشد.

کشاورزی پایدار، تنش آبی، روش کم آبیاری، ارقام مقاوم.