مقایسه گنبدهای اورچین (نمونه موردی: گنبدهای اورچین شهرستان دزفول)

گنبد را می توان یکی از مهمترین عناصر معماری اسلامی-ایرانی دانست. البته که این سازه شکوهند معماری در تمامی سرزمین های تمدنی یافت می شود ولی نمونه های اسلامی، خصوصا نمونه های ایرانی نماینگر پیشرفت چشمگیر معماران این سرزمین ها هستند. پس از تجربیات بسیار معماران در قرون گدشته اکنون ما می توانیم گنبدها را در ابعاد و انواع متفاوت پیدا کنیم. گنبدهای اورچین دسته ای از گنبدهای تزیینی با ارتفاع و خصوصیات معماری شاخص هستند که در حال حاضر در سراسر مناطق جنوبی ایران یافت می شوند. این گنبدها را می توان به نوعی نماد معماری آرامگاهی و یادمانی جنوب ایران دانست و به دلیل تعداد بالای آنها در این مناطق، بستر مناسبی برای تحقیقات جامع در این زمینه فراهم است. در این پژوهش سعی شده است تا پس از مرور ادبیات موضوع گنبدهای اورچین، و پس از حصول شناخت کلی از این نمونه های معماری، گنبدهای موجود در سطح شهرستان دزفول به عنوان نمونه های موردی ، شناسایی، مطالعه و مقایسه شوند. این مقایسه تطبیقی در حوزه های جامعی مانند مکانیابی، ابعاد و اندازه، مصالح و ... صورت گرفته است. در بخش بعدی مقاله نتایج این مقایسه با مطالعات پیشین تحلیل شده است و نکات و مواردی جهت تکمیل دانش موجود درباره گنبدهای اورچین به مطالعات گذشته اضافه شده است. روش استفاده شده برای بخش عمده ای از این پژوهش مبتنی بر مطالعات میدانی، بازدید، مشاهده و برداشت معماری بوده است ولی برای مرور ادبیات موضوع و همچنین تحلیل های ارائه شده از روش های کتابخانه ای و تحلیل های توصیفی استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

گنبد ، اورچین ، دزفول ، معماری ایرانی-اسلامی