بررسی مدل های به کارگیری فناوری اطلاعات در صنعت بیمه با تمرکز بر بازاریابی و فروش

صاحب اثر: پژوهشکده بیمه
نوع محتوی: طرح پژوهشی
زبان: فارسی
شناسه ملی سند علمی: R-1047707
تاریخ درج در سایت: 25 دی 1397
مشاهده: 384
تعداد صفحات: 108
سال انتشار: 1397

نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.

  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این طرح پژوهشی:

چکیده طرح پژوهشی:

در شرایط رقابتی بازار بیمه در سال های اخیر و با توجه به استقرار نظام های نظارتی بر خدمات بیمه ای در بیشتر کشورهای دنیا، ایجاد تمایز در این خدمات کار دشواری شده و صنعت بیمه در کل دنیا به خصوص در رشته های غیر زندگی، به سمت کالایی شدن پیش رفته که در ایران نیز این معضل وجود دارد؛ به این معنی که خدماتی که شرکت ها ارایه می کنند، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و بنابراین مشتری ترجیح می دهد ارزان ترین را انتخاب کند؛ یعنی قیمت تنها عامل تمایز می باشد. از سوی دیگر، با رشد فناوری اطلاعات و ورود این فناوری ها به عرصه خدمات مالی و بیمه که منجر به ظهور فناوری های بیمه و فناوری های مالی شده است، این روند شکل دیگری به خود گرفته و ظهور استارتاپ های فروش بیمه نیز، با توجه به مدل فعالیتشان در ایران، به کالایی ماندن خدمات بیمه کمک می کنند؛ چرا که پیشنهادات بیمه ای که به مشتریان این اپلیکیشن ها داده می شود، صرفا به شکل «بهترین پیشنهاد با کمترین قیمت» است.
بنابراین، راهکارهایی به جز قیمت باید در نظر گرفته شوند تا رقابت را در صنعت بیمه توسعه داده و موجب ارتقای نفوذ بیمه شوند. از سوی دیگر نیاز است که بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهاد ناظر صنعت بیمه کشور، برای نظارت بر فعالیت های فناوری های بیمه و استارتاپ های بیمه ای به خصوص در بخش بازاریابی و فروش، که پر طرفدارترین مدل کسب وکار آنلاین بیمه ای است، موضع خود را برای حمایت از حقوق بیمه گذاران و همچنین تسهیل فعالیت همه ذینفعانی که قصد فعالیت در این حوزه دارند، مشخص نماید. در طرح حاضر، ابتدا به معرفی فناوری اطلاعات در صنعت بیمه و کلیاتی درباره کاربرد آن پرداخته شده است. سپس مدل های مختلف کسب وکار مبتنی بر فناوری اطلاعات در بیمه معرفی و بررسی شده است و مدل های منتخب برای غیرکالایی شدن خدمات بیمه با توجه به شرایط صنعت بیمه کشور معرفی شده است. در ادامه ضمن بررسی تطبیقی قوانین و مقررات مربوط به بازاریابی و فروش اینترنتی بیمه در ایران و کشورهای منتخب، پیشنهاداتی جهت رفع خلاهای مقرراتی در این زمینه ارایه شده است.

الف) مدل های کسب وکار مبتین بر فناوری اطلاعات در صنعت بیمه
ب) بررسی تطبیقی مقررات بازاریابی و فروش آنلاین بیمه
 

پیش گفتار طرح پژوهشی

در شرایط رقابتی بازار بیمه در سال های اخیر و با توجه به استقرار نظام های نظارتی بر خدمات بیمه ای در بیشتر کشورهای دنیا، ایجاد تمایز در این خدمات کار دشواری شده و صنعت بیمه در کل دنیا به خصوص در رشته های غیر زندگی، به سمت کالایی شدن پیش رفته که در ایران نیز این معضل وجود دارد؛ به این معنی که خدماتی که شرکت ها ارایه می کنند، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و بنابراین مشتری ترجیح می دهد ارزان ترین را انتخاب کند؛ یعنی قیمت تنها عامل تمایز می باشد. از سوی دیگر، با رشد فناوری اطلاعات و ورود این فناوری ها به عرصه خدمات مالی و بیمه که منجر به ظهور فناوری های بیمه و فناوری های مالی شده است، این روند شکل دیگری به خود گرفته و ظهور استارتاپ های فروش بیمه نیز، با توجه به مدل فعالیتشان در ایران، به کالایی ماندن خدمات بیمه کمک می کنند؛ چرا که پیشنهادات بیمه ای که به مشتریان این اپلیکیشن ها داده می شود، صرفا به شکل «بهترین پیشنهاد با کمترین قیمت» است.
بنابراین، راهکارهایی به جز قیمت باید در نظر گرفته شوند تا رقابت را در صنعت بیمه توسعه داده و موجب ارتقای نفوذ بیمه شوند. از سوی دیگر نیاز است که بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهاد ناظر صنعت بیمه کشور، برای نظارت بر فعالیت های فناوری های بیمه و استارتاپ های بیمه ای به خصوص در بخش بازاریابی و فروش، که پر طرفدارترین مدل کسب وکار آنلاین بیمه ای است، موضع خود را برای حمایت از حقوق بیمه گذاران و همچنین تسهیل فعالیت همه ذینفعانی که قصد فعالیت در این حوزه دارند، مشخص نماید. در طرح حاضر، ابتدا به معرفی فناوری اطلاعات در صنعت بیمه و کلیاتی درباره کاربرد آن پرداخته شده است. سپس مدل های مختلف کسب وکار مبتنی بر فناوری اطلاعات در بیمه معرفی و بررسی شده است و مدل های منتخب برای غیرکالایی شدن خدمات بیمه با توجه به شرایط صنعت بیمه کشور معرفی شده است. در ادامه ضمن بررسی تطبیقی قوانین و مقررات مربوط به بازاریابی و فروش اینترنتی بیمه در ایران و کشورهای منتخب، پیشنهاداتی جهت رفع خلاهای مقرراتی در این زمینه ارایه شده است.
الف) مدل های کسب وکار مبتین بر فناوری اطلاعات در صنعت بیمه
در سراسر زنجیره ارزش ارایه خدمات بیمه ای، مدل هایی برای کسب وکار بر مبنای نوع کاربرد فناوری های اطلاعات وجود دارد که در هر بخش به بهینه تر شدن ارایه خدمات کمک شایانی می کنند.

در سراسر زنجیره ارزش خدمات بیمه ای، مدل های مختلفی برای استفاده از فناوری اطلاعات و ابزارهای هوشمند وجود دارند که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود می باشند.

ب) بررسی تطبیقی مقررات بازاریابی و فروش آنلاین بیمه
یکی از کاربردهای فناوری اطلاعات در صنعت بیمه، بازاریابی و فروش اینترنتی بیمه نامه می باشد. با توجه به سهم قابل ملاحظه این بخش از فعالیت های اینشورتک ها در دنیا و استقبال از آن در داخل کشور، در پژوهش حاضر بر شناسایی خلاهای مقرراتی در این زمینه و ارایه پیشنهاداتی برای رفع آن تمرکز شده است. با توجه به کمبود قوانین و مقررات مربوط به بازاریابی و فروش آنلاین بیمه، تجارب دیگر کشورها در این زمینه اهمیت زیادی می یابد. بنابراین، ابتدا قوانین و مقررات کشورهای منتخب در زمینه بازاریابی و فروش آنلاین مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. سپس با استفاده از شناختی که از قوانین و مقررات بین المللی به دست آمده چارچوبی برای ارزیابی شرایط مقرراتی در داخل کشور به دست آمد. 
آن چه از بررسی مقررات در کشورهای منتخب مشخص شده، این است که با وجود جدید بودن کاربرد فناوری اطلاعات در فروش و بازاریابی بیمه، نهادهای ناظر در این کشورها به سرعت وارد عمل شده و مقرراتی را در این زمینه تدوین کرده اند. در برخی موارد هم قانون در این زمینه سکوت کرده، یا به ارایه بخش نامه ها یا رهنمودهای غیرالزام آور اکتفا نموده یا مقررات مربوط به ارایه خدمات به شکل متعارف (آفلاین) را، به ارایه آنلاین هم تسری داده است. پس از بررسی تطبیقی مقررات سایر کشورها در خصوص به کارگیری فناوری اطلاعات در صنعت بیمه، ارکان صحت قراردادهای آنلاین و نواقص و خلاهای موجود در قوانین مربوط به تجارت الکترونیکی، قوانین حاکم بر بازاریابی و فروش آنلاین در کسب وکارهای مجازی و صنعت بیمه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. از آنجا که اصلاح قوانین و مقررات بالادستی که ناظر بر فعالیت های همه کسب و کارهای مجازی کشور می باشد، این کار برای صنعت بیمه امکان پذیر نیست، لذا در این پژوهش تنها به بیان نواقص و خلاها بسنده شد. 
طبق بررسی های انجام شده در طرح، گرچه بیمه مرکزی تسهیلاتی برای گسترش فعالیت های بیمه گری قایل شده است، اما مقررات خاصی برای عرضه کنندگان خدمات بیمه ای آنلاین پیش بینی ننموده است. البته عدم پیش بینی این مقررات به منزله وجود منع قانونی نمی باشد. هرچند بخشنامه بیمه مرکزی مبنی بر «ضوابط انعقاد قرارداد همکاری عرضه کنندگان بیمه ای با بازاریابان آنلاین"، یک چارچوب کلی برای نحوه همکاری عرضه کنندگان خدمات بیمه ای و بازاریابان آنلاین ترسیم کرده، اما این بخشنامه تمامی مسایل مربوطه را پوشش نداده و صرفا داشتن مجوزهای لازم از نهادهای ذی صلاح در حوزه تجارت الکترونیک، نظیر ای - نماد (از وزارت صنعت، معدن و تجارت) و نماد ساماندهی (از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) را کافی دانسته و اشاره ای به اخذ مجوز از نهاد ناظر ننموده است. 
بررسی کارکرد و صلاحیت نمایندگان وکارگزاران بیمه ای که بر اساس آیین نامه شماره 75 و 92 شورای عالی بیمه مشخص شده است موید آن است که بازاریابان آنلاین بیمه ای از کارکرد متمایزی از سایر عرضه کنندگان خدمات بیمه ای برخوردارند. نمایندگان بیمه ای طبق آیین نامه 75 مجاز به صدور بیمه نامه می باشند و کارگزاران بیمه ای نیز طبق آیین نامه 92 مجاز به دریافت اطلاعات لازم از متقاضی خدمات بیمه و ارایه مشاوره به وی در خصوص نرخ و شرایط خدمات بیمه مورد تقاضا و نحوه دریافت خسارت احتمالی، تکمیل فرم پیشنهاد بیمه و امضای آن به نمایندگی از طرف، اخذ پوشش بیمه مناسب و الحاقیه از موسسات بیمه حسب مورد برای متقاضی خدمات بیمه یا بیمه گذار، پیگیری پرونده های خسارت بیمه نامه هایی که با کد همان کارگزار بیمه صادر شده، می باشند.
با توجه به اینکه عملکرد بازاریابان آنلاین بیمه ای مشمول هیچ یک از آیین نامه های فوق الذکر نمی گردد، لذا لازم است آیین نامه ای ویژه حدود وظایف و صلاحیت این اشخاص از سوی شورای عالی بیمه تصویب شود. مهم ترین مواردی که لازم است در آیین نامه پیشنهادی مورد توجه قرار گیرد، به شرح ذیل است:
- ماهیت و نوع قرارداد رابطه وب سایت با بیمه گران؛ 
- رویه ارایه شکایت از محصول یا بیمه گر و نیز شکایت از خود وب سایت ارایه دهنده؛ 
- نشانی و سایر راه های ارتباطی با وب سایت؛ 
- لزوم تایید هویت خریدار بیمه؛
- امکان یا لزوم ارایه بیمه نامه و برخی مدارک به صورت فیزیکی در صورت درخواست مشتری؛ 
- اطلاع رسانی کامل درباره مشخصات محصول بیمه ای به ویژه در وب سایت های مقایسه و وب سایت های تجمیع کننده؛ 
- لزوم توجه ارایه دهنده به تغییر در پوشش ها یا مقررات و اعلام آن به مشتری؛ 
- تبیین حقوق مصرف کننده برای فسخ یا انصراف از قرارداد و مشخص کردن بازه زمانی آن؛
- تعیین کارمزد دریافتی توسط ارایه دهنده در صورت لزوم؛ 
- مشخص بودن حق بیمه و سایر هزینه ها از طرف دیگر.