بررسی تاثیر مصرف گوگرد توام با باکتری های اکسید کننده گوگرد بر عملکرد گندم، کلزا، سویا، پنبه و اصلاح خاکهای شور سدیمی

گوگرد یکی از محصولات فرعی پالایشگاه های گاز و پتروشیمی است که تولید سالیانه آن به بالغ بر دو میلیون تن رسیده است. به منظور پتانسیل سنجی مصرف آن در خاک های کشاورزی، گوگرد بنتونیت دار ساخته شده توسط پژوهشگاه صنعت نفت در کشت گندم، کلزا، سویا، پنبه و همچنین برای اصلاح خاک های شور و سدیمی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار سطح گوگرد به همراه باکتری تیوباسیلوس (بدون مصرف گوگرد و تیوباسیلوس (S0)، مصرف 500 کیلوگرم گوگرد + 10 کیلوگرم تیوباسیلوس (S1)، 1000 کیلوگرم گوگرد + 20 کیلوگرم تیوباسیلوس (S2) و 2000 کیلوگرم گوگرد + 40 کیلوگرم تیوباسیلوس (S3) در هکتار) و سه سطح کود سوپر فسفات تریپل (بدون مصرف فسفر (P0)، مصرف 100 (P1) و 65 (P2) درصد فسفر بر اساس آزمون خاک) با سه تکرار انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثر گوگرد و فسفر بر پارامترهای تولید گندم در استان های خراسان رضوی، سمنان، کرمانشاه، خوزستان (صفی آباد) و فارس (زرقان) معنی دار بودند، به طوریکه بیشترین مقدار آنها در سطوح S2 و S3 گوگرد مشاهده گردید. اما، در استانهای فارس (اقلید و داراب) و اصفهان گوگرد تاثیر معنی داری بر پارامترهای تولید از گندم نداشت. همچنین، اثر گوگرد و فسفر بر وزن تر و خشک اندام هوایی و اجزای عملکرد کلزا در استانهای قم و مازندران (بایع کلا-1، بایع کلا-2 و دشت ناز) معنی دار بودند. به طوریکه با افزایش گوگرد و فسفر مقدار این ویژگی ها افزایش یافته و بیشترین مقدار آنها نیز در تیمار S3P2 مشاهده گردید. اما، در استانهای خوزستان (صفی آباد) و اردبیل، گوگرد تاثیر معنی داری بر وزن تر و خشک اندام هوایی و اجزای عملکرد از کلزا نداشت. مصرف گوگرد، موجب افزایش عملکرد دانه سویا در پنج منطقه از هشت منطقه گردید. همچنین کاربرد گوگرد موجب افزایش شوری خاک در خاکهای تحت کشت سویا شد اما بر دیگر ویژگی های شیمیایی خاک تاثیر معنی داری نداشت. در خصوص پنبه نیز مصرف گوگرد بطور معنی داری موجب افزایش عملکرد پنبه گردید ولی بر ویژگی های شیمیایی خاک تاثیر معنی داری نداشت. استفاده از گوگرد در خاک های شور و سدیمی نیز تاثیر خوبی بر اصلاح این خاک ها داشت. در مجموع تاثیر گوگرد بر عملکرد گیاهان مورد آزمایش و اصلاح خاک های شور و سدیمی امیدوار کننده بوده و بیانگر پتانسیل خوب آن برای کاربرد در بخش کشاورزی است. با این وجود برای همگانی شدن مصرف این نوع گوگرد در بخش کشاورزی نیاز به اجرای آزمایشات تکمیلی تری است که در بخش پیشنهادات به آن اشاره شده است.واژه های کلیدی: گوگرد بنتونیت دار، اصلاح خاک، گندم، کلزا، سویا، پنبه