امکان استفاده از برخی متابولیت های خون جهت ارزیابی وضعیت تغذیه ای گوسفندان استان مرکزی

این آزمایش به منظور بررسی اثر محدودیت های مواد مغذی انرژی و پروتیین بر برخی فراسنجه های خونی شامل غلظت گلوکز، اوره، هموگلوبین و بتاهیدروکسی بوتیرات جهت ارزیابی وضعیت تغذیه ای گوسفندان در استان مرکزی انجام شد. 20 راس میش جوان از توده نژاد فراهانی به چهارگروه تقریبا یکسان از نظر میانگین وزن بدن و امتیاز بدنی تقسیم شدند و اثر جیره های آزمایشی شامل : 1- جیره متعادل (شاهد) 2- جیره واجد کمبود انرژی(80% شاهد) 3- جیره واجد کمبود پروتیین(80% شاهد) و 4- جیره واجد کمبود انرژی و پروتیین(80% شاهد) در چهار مرحله فیزیولوژیکی شامل: 1- خشکی 2- اوایل آبستنی 3- اواخر آبستنی و 4- شیردهی بر روی غلظت فراسنجه های خونی مورد نظر بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت گلوکز و هموگلوبین خون میش ها در زمان آبستنی بیشتر از دوره خشکی بود و در شیردهی کاهش یافت . در این آزمایش، اوره خون در میش های غیر آبستن و اوایل آبستنی تفاوت معنی داری را نشان نداد لیکن در اواخر آبستنی به شکل معنی داری افزایش یافته و در هنگام شیردهی بیشتر از دوره خشکی و اوایل آبستنی بود (05/0P ≥) . غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات نیز در دوره خشکی و اوایل آبستنی، اختلاف معنی داری را نشان نداد لیکن در اواخر آبستنی و شیردهی مقدار آن به شکل معنی داری افزایش نشان داد (05/0P <). محدودیت انرژی و پروتیین اعمال شده در مرحله خشکی میش ها باعث افزایش غلظت اوره و کاهش هموگلوبین خون شد لیکن اثر معنی داری بر غلظت گلوکز و بتاهیدروکسی بوتیرات نداشت. در اوایل آبستنی،کاهش معنی دار گلوکز و هموگلوبین خون و افزایش غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات تنها در جیره واجد کمبود توام انرژی و پروتیین(جیره 4) دیده شد درحالیکه میش های تمامی جیره های واجد کمبود(جیره های 2و3و4)، افزایش اوره را در مقایسه با شاهد نشان دادند(05/0P <). در مرحله اواخر آبستنی، گلوکز در جیره های واجد محدودیت انرژی(جیره های 2و 4) کاهش، اوره در تمامی جیره های واجد محدودیت(جیره های 2و3و4) افزایش، همگلوبین در تمامی جیره های واجد محدودیت(جیره های 2و3و4) کاهش و بتاهیدروکسی بوتیرات در جیره های واجد کمبود انرژی(جیره های 2و 4) افزایش نشان داد. در مرحله شیردهی شرایط مشابهی با مرحله اواخر آبستنی در خصوص افزایش اوره و بتاهیدروکسی بوتیرات و کاهش هموگلوبین دیده شد همچنین کاهش غلظت گلوکز خون در تمامی جیره های واجد کمبود نسبت به شاهد در این مرحله مشاهده گردید. نتایج حاکی از امکان وجود ارتباط بین فراسنجه های مورد بررسی با سطح تغذیه انرژی و پروتیین و استفاده از آنها به منظور بررسی وضعیت تغذیه مواد مغذی مزبور بویژه در اواخر آبستنی و شیردهی میش ها است.کلید واژه ها: تغذیه، انرژی، پروتیین، متابولیت، خون، گوسفند