ارزیابی تمایز، یکنواختی و پایداری صفات مورفولوژیک در لاین های امید بخش و توده های بومی بزرک(ارقام روغن خوراکی و صنعتی)

بزرک با نام علمی ‭(Linum usitatissimum L.) ‬گیاهی یکساله و خودگرده افشان است که روغن آن به دلیل توانایی خشک شوندگی کاربردهای صنعتی فراوان دارد و به دلیل ارزش غذایی بالای آن (درصد بالای اسید چرب آلفا لینولنیک یا امگا3 در روغن) در سلامت انسان نیز مهم می باشد. به منظور تهیه شناسنامه مورفولوژیک ارقام بومی و لاین های امیدبخش بزرک ایران با استفاده از صفات مندرج در دستورالعمل اتحادیه بین المللی حفاظت از ارقام جدید گیاهی‭(UPOV) ‬،نسخه ،‮‭13 2011‬ ژنوتیپ شامل توده های محلی شهرکرد، شیراز و مشهد، لاین های امیدبخش خراسان، سمیرم، کردستان، اهواز، شهرضا و ‭KO‬‮‭37‬، دو لاین اصلاحی کانادایی، یک رقم هندی و رقم آمریکایی بنام گلدن در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج طی سال های ‮‭1393‬ و ‮‭1394‬ کشت گردید. تجزیه تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزارهای ‭Excel‬، ‭SAS‬، ‭SPSS ‬انجام شد. نتایج نشان داد که صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد انشعاب در بوته و عملکرد دانه در مترمربع به ترتیب دارای بالاترین ضریب تغییرات فنوتیپی می باشند(‮‭26/9‬،‮‭37‬ و ‮‭15/9‬)، همچنین وجود دامنه تغییرات ‮‭29‬ روز برای صفت تعداد روز تا رسیدگی بیانگر امکان انتخاب ژنوتیپ زودرس می باشد. ژنوتیپ های مورد بررسی بر مبنای صفات مورفولوژیک دستورالعمل ‭UPOV ‬از یکدیگر متمایز شده و همچنین در حد استاندارد یکنواخت بودند، شش صفت رنگ گل، رنگ بذر، ترتیب قرار گرفتن گلبرگ ها، موهای دیواره کاذب کپسول، طول گلبرگ و زمان شروع گلدهی توانستند ژنوتیپ های مورد مطالعه را از هم متمایز کنند و به نظر می رسد برای تمایز آنها نیاز به بررسی ‮‭26‬ صفت دستورالعمل نباشد. در نهایت برای هر ژنوتیپ یک بارکد بر مبنای صفات مورد بررسی تهیه شد. کلمات کلیدی: بزرک، صفات مورفولوژیک، تمایز، یکنواختی و پایداری