تعیین مناسبترین تراکم کاشت گیاه علوفه ای ارزن پادزهری در شرایط شور و غیر شور با دو روش کاشت

افزایش شوری منابع آب و خاک در کشور و کمبود تولید علوفه موجب ایجاد منابع جایگزین علوفه شده است. ارزن پادزهری یکی از گونه های گیاهی متحمل به شوری است که می تواند به طور موفقیت آمیزی برای علوفه در مناطق شور مورد استفاده قرار گیرد. به منظور بررسی تاثیر شوری آب آبیاری و تراکم کاشت بر میزان عملکرد ارزن پادزهری، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات و با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری طی دو سال در سال ‮‭1389-90‬ و ‮‭1390-91‬ انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شوری آب آبیاری 2 (شرایط غیر شور) و ‮‭10‬ (شور) دسی زیمنس بر متر) به عنوان پلات اصلی (در سال دوم مقدار شوری از ‮‭10‬ به ‮‭15‬ دسی زیمنس بر متر افزایش داده شد) و تیمارهای مقادیر مختلف بذر (‮‭15 10‬، ‮‭20‬، ‮‭25‬، ،‮‭30‬ ‭Kg/ha) ‬و یا ریزوم (،‮‭8 4‬ ،‮‭12‬ ‭ton/ha) ‬بعنوان پلات فرعی بود. بذرها و ریزوم ها در اسفند ماه کشت گردیدند. پس از اینکه گیاهان به رشد رویشی کافی رسیدند، علوفه گیاه طی چند نوبت چین شده و عملکرد و اجزای عملکرد تعیین شد. داده های جمع آوری شده با نرم افزار ‭SAS ‬مورد تجزیه آماری قرار گرفته و میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شوری عملکرد علوفه ارزن پادزهری را در هر دوسال کاهش داد، لیکن، میزان این کاهش برای کاشت بذر فقط در سال دوم معنی دار بود. در کاشت بذر به طور متوسط در هر برداشت ‮‭2/89‬ و ‮‭2/25‬ تن در هکتار علوفه خشک به ترتیب در شرایط غیرشور و شور تولید شد که این مقادیر برای کاشت ریزوم به ترتیب ‮‭3/83‬ و ‮‭1/85‬ تن در هکتار بود. در کاشت ریزوم، اعمال شوری‮‭10‬ دسی زیمنس بر متر در سال اول و ‮‭15‬ دسی زیمنس بر متر در سال دوم موجب کاهش عملکرد خشک علوفه به ترتیب به میزان ‮‭44‬/%‮‭46‬ و ‮‭63‬/%‮‭55‬ گردید. این در حالیست که در کاشت بذر، کاهش عملکرد ناشی از اعمال شوری های فوق به ترتیب ‮‭02‬/%‮‭13‬ و ‮‭31‬/%‮‭30‬ بود. اگرچه حد آستانه تحمل به شوری ارزن پادزهری در هر دو کاشت مشابه هم و حدود 4 دسی زیمنس بر متر بود لیکن شیب کاهش عملکرد برای کاشت ریزوم نسبت به کاشت بذر بیشتر بود. مقدار%‮‭50‬ کاهش عملکرد علوفه خشک ارزن پادزهری برای کاشت ریزوم و بذر به ترتیب در شوری عصاره اشباع خاک ‮‭11/92‬ دسی زیمنس بر متر ‮‭21/19‬ دسی زیمنس بر متر بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که هیچگونه تفاوت آماری معنی داری بین تراکم های مختلف کاشت بذر یا ریزوم وجود نداشت. با توجه به معنی دار نشدن اثر تراکم بوته بر عملکرد علوفه، می توان کمترین سطح میزان بذر و ریزوم یعنی مصرف ‭Kg/ha‬‮‭10‬ بذر و 4 ‭ton/ha ‬ریزوم را برای تولید علوفه در شرایط شور و غیرشور توصیه کرد. کلمات کلیدی: شوری، عملکرد، علوفه، تراکم کاشت، بذر، ریزوم، ارزن پادزهری