: بررسی امکان تولید دورگه بین دو گونه تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) و تاسماهی سیبری (Acipenser baerii) و مقایسه رشد آن

در این پژوهش امکان تولید دورگه حاصل ازتلاقی تاسماهی سیبری × تاسماهی ایرانی و مقایسه با گونه های خالص با استفاده از روش های مورفولوژیکی، مولکولی، سیتوژنتیکی و روند رشد آنها بمنظور معرفی دورگه ای جدید از ماهیان خاویاری به صنعت آبزی پروری که در دو بخش مقایسه رشد طی مراحل لارو (اوزان 46 تا 6607 میلیگرم )، بچه ماهی (اوزان 5/6 تا 750 گرم ) و پرواری (اوزان 600 تا 2000 گرم )و همچنین تعیین جنسیت ماهیان پرورش یافته بعد از گذشت 5 سال اجرا گردید. برای این منظور تخمک و اسپرم دو عدد تاسماهی ایرانی با دوعدد تاسماهی سیبری (ماده و نر) بصورت رفت و برگشت در 4 تیمار تلاقی داده شد. تیمار 1 تاسماهی ایرانی شاهد (والدین نر و ماده تاسماهی ایرانی)، تیمار 2 دورگه (نوع I ) حاصل از تلاقی تاسماهی ایرانی نر با تاسماهی سیبری ماده و تیمار 3 دورگه (نوعII) حاصل از تلافی تاسماهی سیبری (نر) و تاسماهی ایرانی ماده و تیمار 4 تاسماهی سیبری شاهد حاصل از تلاقی والدین نر و ماده تاسماهی سیبری تولید گردید.برای هر تیمار ، 200 گرم تخمک با یک میلی لیتر اسپرم لقاح داده شد و پارامترهای موفومتریک و مریستیک مولدین و بچه ماهیان حاصله ثبت گردید. برای مقایسه رشد بچه ماهیان شاهد و دورگه ها در سه فاز پرورش طی یک دوره 10 هفته ای مورد مقایسه قرار گرفت.فاز 1 پرورش لاروی از وزن 46 میلی گرم تا بیش از 6600 میلی گرم در یک دوره 10 هفته ای انجام شد که در این مرحله لاروهای شاهد و دورگه هر دو هفته یکبار مورد زیست سنجی قرار گرفتند.در فاز دوم پرورش مقایسه رشد در یک دوره 330 روزه انجام پذیرفت و ماهیان از وزن 5/6 گرم تا وزن 750 گرمی با زیست سنجی هر ماه یکبار که در آن متوسط رشد روزانه (گرم در روز) ضریب تبدل غذایی ، ضریب رشد ویژه ( درصد درروز) در افزایش وزن بدن ، کارایی غذا و نسبت بازده پروتیین محاسبه گردید.در فاز سوم پرورش (از وزن 600 گرم تا 2000 گرم) در یک دوره 43 هفته ای انجام پذیرفت و مشابه فاز دوم پرورش ، کلیه زیست سنجی ها انجام پذیرفت . در ارزیابی مقایسه مورفولوژیکی مولدین شاهد و دورگه 26 پارامتر مورفولوژیک و مریستیک مورد بررسی قرار گرفت و بر مبنای پارامترهای انفرادی و یا نسبی مقایسه ها بر مبنای آماری مورد محاسبه قرار گرفت.جهت ارزیابی ژنتیکی و تعیین تفاوت مولکولی بین ماهیان شاهد و دورگه از روش میکروستلایت استفاده گردید که پس از استخراج DNA از باله مولدین و بچه ماهیان شاهد و دورگه از 10 جفت پرایمر اختصاصی تاسماهیان (Afug56 ، Afug63 ، Afug241 ، Afug229 ، ox27 ، Afug686 ، Afug195 ،Afug 12 ، IS68 ، Afug160) استفاده گردید و محصول PCR بر روی ژل پلی آکریلاسید 6 % الکتروفورز و سپس رنگ آمیزی نیترات نقره انجام گرفت و الل ها بر حسب جفت باز (bp) مورد سنجش قرار گرفت.برای مقایسه سیتوژنتیکی و تعیین تعداد کروموزوم های ماهیان شاهد و دورگه، کشت گلبول های سفید خون ماهیان گسترش کروموزمی از نمونه های والدین و بچه ماهیان تهیه و با گیمسا رنگ آمیزی و در زیر میکروسکوپ مورد سنجش قرار گرفت. جهت ارزیابی رشد گنادهای جنسی با استفاده از روش لاپراسکوپی دوربین دار (مدل M-CAM1700) مرحله جنسی و همچنین وضعیت گناد و بیضه 34 عدد از ماهیان شاهد و دورگه مورد سنجش قرار گرفت.در این تحقیق نتایج بررسی رشد نشان داد که در فاز 1 پرورش بعد از گذشت 10 هفته تغذیه ، اختلاف معنی دار آماری (P<0.05) در بین دورگه ها و شاهد وجود داشت که بیشترین سرعت رشد را لارو تاسماهی سیبری وسپس دورگه ماده سیبری و نر تاسماهی ایرانی و پس از آن دورگه نوع دوم و در مرحله کند رشد لارو تاسماهی ایرانی قرار داشت. در فاز دوم پرورش نیز سرعت رشد تاسماهی ایرانی در مقایسه با تاسماهی سیبری و دورگه ها کمتر بود. تاسماهی سیبری شاهد در طی 330 روز دوره پرورش متوسط افزایش وزن 4/1 گرم در روز و تاسماهی ایرانی 3/1 گرم در روز افزایش رشد داشت. در حالیکه دورگه تاسماهی سیبری ماده و تاسماهی ایرانی نر متوسط رشد روزانه 5/1 گرم و دورگه نوع دوم کمترین رشد را داشت.نتایج فاز 3 پرورش بیانگر سرعت رشد متفاوت در سنین مختلف ماهیان مورد بررسی بود. به نحوی که سرعت رشد روزانه تاسماهی سیبری شاهد 5/4 گرم در روز در حالیکه برای تاسماهی ایرانی شاهد 6/2 گرم در روز بود و تاسماهی سبری در طی 47 هفته از 655 گرم به 2016 گرم رسید ولی تاسماهی ایرانی در طی این مدت از 628 گرم به 1413 گرم رسید. دورگه نوع I یعنی دورگه حاصل از تلاقی تاسماهی سیبری ماده با تاسماهی ایرانی نر از سرعت رشد بالایی برخوردار بوده که از وزن 655 گرم به 2298 گرم رسید ولی دورگه نوع II عکس آن در طی مدت مشابه از 640 گرم به 1680 گرم رسید.درجمع بندی ارزیابی رشد می توان اعلام نمود که دورگه حاصل از تلاقی تاسماهی سیبری ماده با تاسماهی ایرانی نر بالاترین سرعت رشد را نسبت به ماهیان شاهد و دورگه دیگر داشت و این دستاورد مهم میتواند بعنوان گام موثری در تولید گوشت و خاویار تاسماهیان به صنعت آبزی پروری معرفی می گردد.در ارزیابی صفات مورفولوژیک از 26 شاخص اندازه گیری شده در 18 شاخص اختلاف معنی دار دارند (P<0.05) که بیانگر آن است که تیمارها به خوبی قابل تفکیک هستند به نحوی که تاسماهی سیبری پوزه بلندتر نسبت به تاسماهی ایرانی و دورگه ها در حد پوزه متوسط می باشد.در مقایسه نسبی صفات مشخص شده از بین 9 نسبت اندازه گیری شده در 7 مورد اختلاف معنی دار (P≤0.5) مشاهده گردید.در ارزیابی مولکولی با استفاده از پرایمرهای مایکروستلایت در مجموع 400 نمونه DNA از ماهیان شاهد و هیبرید مورد مطالعه قرر گرفت که در این میان 363 الل در بین ماهیان شاهد و 421 الل در نمونه های هیبرید و در مجموع 784 الل شمارش گردید. در این بررسی 19 الل با اندازه های متفاوت در هیبریدها ظاهر شدند که کمترین اندازه اللی (120 جفت باز) در پرایمر AOX27 و بیشترین اندازه اللی (400 جفت باز) در پرایمر AFUG229 ظاهر شدند و همین طور در بین کلیه پرایمرها، پرایمر AFUG160 و AFUG195 با دو الل و پرایمر AFUG68b با 7